ورود به دانشگاه ترس‌ولرزهای خودش را دارد. استرس ورود به دانشگاه امری طبیعی است و از لحظه‌ای که یک دانشجوی ترم اولی با دیدن نتیجه قبولی به هوا می‌پرد تا لحظه‌ای که کف دانشگاه به زمین برسد، زمان زود می‌گذرد. اما نباید بی‌اطلاع وارد دانشگاه شد و هر دانشجوی ترم اولی اطلاعات مفیدی در این زمینه نیاز دارد. در این مطلب مهم‌ترین نیازهای ترم اولیها را در یک مجموعه گردآوری کرده‌ام. امیدوارم لذت ببرید.
همین اول روشن کنم بهتر است. دانشگاه یک محیط ایده‌آل نیست. تصوری که قبل از ورود به آن داشتید به سرعت نابود خواهد شد. طوری ذوق‌زده رفتار نکنید که همه بفهمند ترم اولی هستید. کمی آرامش و متانت بهترین روش برخورد با محیط جدید دانشگاه است.
معمولا در دانشگاه‌ها هیچ چیز مشخص نیست و همه چیز را باید سوال کنید. از لحظه ثبت‌نام که تا حضوری نروید و کلی معطل نشوید، کارتان تمام نمی‌شود، تا ترم آخر که مدرک فارغ‌التحصیلی را بگیرید، همین آش و همین کاسه است. سیستم اداری دانشگاه با چیزی که در کشور وجود دارد، تفاوت خاصی ندارد. پس دانشجوی ترم اولی عزیز! آسان بگیر و از زندگی لذت ببر!
یادتان باشد کارمندان دانشگاه معمولا دل‌شان به حال شما نمی‌سوزد. پس سعی کنید مدارک لازم را ببرید، به آیین‌نامه‌ها عمل کنید و ضوابط دانشگاه را رعایت کنید. التماس کردن را کنار بگذارید و سعید کنید در چارچوب مقررات عمل کنید تا راحت باشید. درگیر شدن با پرسنل اداری یا بدتر از آن حراستی عملا کمکی نمی‌کند و دانشگاه همیشه طرف نیروهای خودش را می‌گیرد.
اگر شخصیتی دارید که با اشتباه کردن استرس می‌گیرید، خجالت می‌کشید یا به خودتان بد‌وبیراه می‌گویید، خوب است بدانید که دیگران بارها همین کارها را در دانشگاه مرتکب شده‌اند. دانشگاه اصولا محلی است برای رشد شما و بدون اشتباهات و شکست‌ها بزرگ نمی‌شوید. اتفاقا بهترین کار این است که در دوران دانشجویی در امتحان کردن کارهای جدید و احتمالا شکست خوردن پیش‌قدم باشید تا پخته‌تر شوید. چرا که بعد از دانشگاه یک عنوان دانشگاهی دارید و سخت‌تر خواهد بود که نگاه‌های متعجب دیگران را تحمل کنید. ولی اشتباهات دانشگاهی بعدا به خاطرات طنز شما تبدیل می‌شوند. پس نگران نباشید و دل به دریا بزنید و فعالیت‌های متنوعی را با خلاقیت امتحان کنید. گاهی از همین آزمایش‌های ساده نتایج ارزشمندی بدست می‌آیند.
اصولا اشتباه کردن در دانشگاه یک اتفاق عادی است و رخداد مهمی به حساب نمی‌آید. مگر این که خودتان را مرکز جهان بدانید و با هر اشتباهی فکر کنید دنیا به آخر رسیده است.
متأسفانه یک فرهنگ غلط در بسیاری از دانشگاه‌ها رواج دارد که سال‌اولی‌ها را آماج توهین و تمسخر ترم‌بالایی‌ها کرده است. برای سال اولیها اسم‌های طنز می‌گذارند. آن‌ها را دست‌کم می‌گیرند و روحیه آن‌ها را تخریب می‌کنند. یادتان باشد کسی که چنین رفتارهایی دارد، قطعا شخصیت کاملی ندارد.
از سویی حرفهای دانشجویان ترم‌های آخر یا سال‌بالایی‌ها را وحی منزل تلقی نکنید و سعی کنید خودتان راهی بیابید. حرفهای دلسرد کنندهٔ آن‌ها نشان دهندهٔ ناتوانی آن‌ها در بلند شدن از شکست‌ها و دوباره شروع کردن است. شما این‌طور نباشید و راه خود را با انرژی و امید از میان ناملایمات باز کنید و جلو بروید.
در دانشگاه اگر اخلاق پرسیدن نداشته باشید، کلاه‌تان پس معرکه است. بسیاری از اطلاع‌رسانی‌های دانشگاه به درستی در معرض دید همهٔ دانشجوها نیست و اگر مرتبا از دوستان خبر نگیرید، ممکن است اطلاعات حیاتی مثل تغییر تقویم امتحانات، جلسات جبرانی، امتحانات کلاسی، تغییر شرایط پروژه‌های درسی و غیره را از دست بدهید.
اصولا بیشتر فعالیت‌های دانشگاهی کم‌تحرک هستند. نشستن سر کلاس، نشستن در سرویس، نشستن در سلف، نشستن در کتابخانه و غیره اغلب فعالیت‌های بسیار کم‌تحرکی هستند و عوارض بدی در درازمدت دارند. سعی کنید روزانه نرمش کنید و هفتگی چند جلسه به باشگاه بروید. عوارض کم‌تحرکی در ابتدای ورود به دانشگاه زیاد جدی به نظر نمی‌رسند ولی مطمئن باشید بعدها از این که ورزش نکردید پشیمان خواهید شد.
شاید تعجب کنید ولی برخی اساتید به معرفی کتاب و یک سری توضیحات در کلاس اکتفا می‌کنند و شما باید کتاب را بخوانید و امتحان دهید. اصولا در دانشگاه مثل دبیرستان اساتید وظیفهٔ خود نمی‌دانند که کل مبحث را دقیقا تدریس کنند و مطمئن شوند که همه فهمیده‌اند. اینجا خود دانشجو است که تصمیم می‌گیرد یاد بگیرد یا نه. پس تصمیم بگیرید که یاد بگیرید و برای یادگیری تلاش کنید.
دانشگاه فضای اجتماعی متفاوتی از دبیرستان دارد. پس باید خود را با این فضا سازگار کنید. این سازگاری هم در رفتار و هم در گفتار باید صورت بگیرد تا سیبل شوخی دیگر دانشجوها نشوید. در ادامه نکات بسیاری از این موارد را توضیح می‌دهم. اما مهم‌ترین آن این است که در دانشگاه با دانشجویان شهرهای دیگر در ارتباط هستید و با فرهنگ‌ها و عقاید و خلقیات رنگارنگی روبرو می‌شوید. پس یاد بگیرید به عقاید دیگران احترام بگذارید و زود کسی را قضاوت نکنید.
بعضی اخلاق‌های دبیرستانی در دانشگاه جایی ندارند. برای مثال درگیر شدن فیزیکی در دانشگاه از رفتارهای کاملا بی‌ربط است و کاملا باید از آن خودداری کنید. کلاس‌ها مختلط هستند و باید در این کلاس‌ها کاملا عادی رفتار کنید. روی شوخی‌ها هم دقت داشته باشید چون هر شوخی بچگانه‌ای در دانشگاه جایی ندارد. مثلا زبان‌درازی دیگر زیادی بچگانه است و کری خواندن هم مرزهایی دارد. کل‌کل کردن یا شاخ‌وشانه کشیدن هم رفتاری کودکانه است و در شأن یک دانشجو نیست. حرفهای خاله‌زنکی مثل پسرها این‌طوریند و دخترها آنطوری هستند را هم رها کنید.
جلد کردن کتاب و دفتر هم دیگر به تاریخ پیوسته است. بحث الکی در این مورد که کدام رشته دانشگاهی برتر است هم اساسا رفتار سطح پایینی است.
یکی دیگر از قوانین نانوشتهٔ دانشگاه این است که تنها بروید و بیایید. با این حال بعضی خانواده‌ها حساسند و دخترها را تا دم دانشگاه شخصا می‌رسانند که ایدهٔ بدی نیست. ولی داخل دانشگاه یک جور حوزهٔ اختصاصی دانشجویان است و بهتر است فامیل را آنجا نبرید.
البته مراقب باشید که اخلاق‌های بد جدید هم پیدا نکنید. مثل سیگار کشیدن و از اون کارهای بد دیگه که خودتان می‌دانید.
خب در دانشگاه لباس فرم متحد‌الشکلی در کار نیست. از طرفی دانشگاه شو لباس نیست. یک استایل دانشجویی سبک و راحت انتخاب کنید و از مدگرایی در دانشگاه پرهیز کنید. منظورم این نیست که شیک‌پوش نباشید. بلکه دوران دانشجویی واقعی گرفتارتر از آن هستید که با مدگرایی بخواهید زمان را هدر بدهید یا هزینه زیادی بپردازید. بهترین سبک پوشش آن است که متناسب با آب‌وهوای فصل باشد و در هنگام ساعت‌ها نشستن در کلاس‌ها، مطالعه در کتابخانه و یا کارهای آزمایشگاهی در آن لباس راحت باشید. کفش و لباس‌های تنگ اصلا مناسب دانشگاه نیستند و عملا فشار بیهوده‌ای را ساعت‌ها به بدن تحمیل می‌کنند.
شاید جالب باشید که بدانید اینقدر که پوشش ساده و آراسته و البته کمی خوشبو بودن، شما را تأثیرگذار می‌کند، هر روز رنگ عوض کردن و عطر و ادوکلن تند زدن و آرایش‌های آنچنانی نمی‌کند. پس ساده بگیرید و راحت باشید.
در دانشگاه افراد بسیاری هستند که بیشتر از شما می‌دانند. در سال‌های اول بهترین کار این است که شنونده باشید و از اظهارنظر زودهنگام خودداری کنید. این کار باعث می‌شود حرفهای ضایع کننده نزنید و بیشتر یاد بگیرید. غصه نخورید. وقت برای حرف زدن زیاد خواهید داشت. پس فعلا به عنوان یک دانشجوی سال اولی بر یاد گرفتن تمرکز کنید و زود نظر ندهید.
بسیاری از رفتارها در دانشگاه متفاوت با دبیرستان هستند. این فهرست را برای نمونه ببینید و مراقب باشید:
در دانشگاه ارائه کلاسی یک رسم عادی است. برای آن تمرین کنید و با آمادگی بروید پای تخته تا با کمترین اشتباه ارائه را تمام کنید. ضمن این که ارائه کلاسی معمولا نمره خوبی هم دارد. در این زمینه خواندن مقالهٔ «در برابر هزار نفر» هم می‌تواند برای‌تان جالب باشد.
[۱] لینک از مقالات سایت
یکی از مشکلات دانشجویان جدید آشنا نبودن با محیط دانشگاه است. محیطی که قرار است چند سال از زندگی خود را در آن بگذرانید. پس به محیط حساس باشید و جاهای مختلف دانشگاه را یاد بگیرید. گاهی این آشنایی‌ها کمک بزرگی در سال‌های بعد به شما خواهد کرد.
یکی از جذابیت‌های دانشگاه برای تازه‌واردین امکان عضو شدن در تشکل‌ها، انجمن‌ها، کارگروه‌ها و فعالیت‌های بی‌شماری است که دانشگاه با هدف آموزش و تقویت اوقات فراغت دانشجویان طراحی کرده است. زنگ خطر این است که بهتر است حداکثر یک یا دو فعالیت را انتخاب کنید و از زیاده‌روی دست بردارید. زیرا این فعالیت‌ها قطعا برشی از زمان آزاد شما برای درس خواندن یا کار عملی و تجربه کسب کردن در حوزهٔ رشتهٔ درسی را می‌گیرند. اگر در دراز مدت نگاه کنید، متوجه خواهید شد زمان بسیاری به فعالیت‌های متنوعی گذرانده‌اید ولی نتیجه خاصی نگرفته‌اید. آن زمان هم پشیمانی سودی ندارد و ساعت به عقب برنمی‌گردد.
در دانشگاه حجم بالایی کتاب باید بخوانید. هر استاد در هر واحد درسی چندین کتاب معرفی می‌کند و اگر بخواهید این همه را بخرید، هزینه سنگینی باید بپردازید. پس راهکار بهتر این است که کتاب دست دو بخرید، از کتابخانه دانشگاه یا از دوستان امانت بگیرید. امروزه بسیاری از کتاب‌ها نسخه الکترونیکی دارند و به رایگان یا با هزینه کم قابل دسترسی هستند.
در دوران کنکور معمولا تلاش می‌کنیم از دیجیتال دوری کنیم تا تمرکز کافی برای قبولی در آزمون داشته باشیم. ولی در دوران دانشگاه با این که هنوز هم این اصل درست است، ولی ابزارهای بسیار متنوعی برای یادگیری و سرویس‌های فراوانی برای امور دانشجویی وجود دارند. استفاده از این ابزارها و امکانات را یاد بگیرید تا سریع‌تر از بقیه در مسیر رشد قرار بگیرید.
با این که جذابیت بالایی دارد، در استفاده از شبکه‌های اجتماعی دقت کنید. هر عکس و ژست بامزه‌ای ممکن است روزی بر علیه شما استفاده شود. پس در انتخاب عکس و پست کردن آن در اینترنت کمی هوشیار عمل کنید. سر کلاس هم حتما گوشی را به حالت سکوت ببرید.
حتما زبان خارجی به ویژه انگلیسی را خوب تمرین کنید. این کار زندگی دیجیتالی و علمی شما را به شدت متحول خواهد کرد. اگر می‌خواهید خیلی راحت و با کمک داستان انگلیسی یاد بگیرید، «دورهٔ انگلیسی با داستان»[۱] دانشجویانه را از دست ندهید. اگر حوصله ندارید دوره ثبت‌نام کنید و مایلید شخصا مطالعه کنید، مقالهٔ «رازهای یادگیری انگلیسی بدون درد و خونریزی» را حتما بخوانید.
اگر می‌توانید یک لپتاپ دست دو تهیه کنید و کار با نرم‌افزارهای تخصصی رشته خود را از همین حالا یاد بگیرید.
مهارت آشپزی در دانشگاه خیلی به درد می‌خورد. چه شهرستانی باشید یا نباشید، تا می‌توانید از خوردن غذای فست‌فودی پرهیز کنید و سعی کنید خودتان دست به کار شوید. اگر کیفیت غذای سلف خوب نیست، به راحتی می‌توانید ساندویچ مناسبی با خودتان بردارید. در کل تغذیه سالم و ساده در دوران دانشجویی یکی از رازهای بقا است. فهرست غذاهای دانشجویی سالم و ساده هم در اینترنت فراوان است که مهارت آشپزی لازم ندارد. کمی تلاش کنید و چند تا یاد بگیرید.
برای مثال مصرف چای، قهوه، انواع اسنک‌ها و چیپس و غیره در بین دانشجویان زیاد است. بیشتر این مواد که از شکر، نمک، چربی و مواد محرک تولید شده‌اند در درازمدت برای سلامتی مضر هستند. بدتر این که محصولات کارخانه‌ای برای گرفتن مجوز باید نگهدارنده و ضدقارچ و امثال آن به کار ببرند که آن هم برای سلامتی زیان‌آور است.
در یک کلام، اگر می‌خواهید بهتر زندگی کنید، بعد از کلاس‌ها یکراست نروید سراغ بوفه چون پاتوق خوبی نیست و شما را به هله‌هوله‌خوری عادت می‌دهد.
باور کنید که دانشگاه فیلم هندی نیست. عشق در یک نگاه فقط یک سراب است و شناختن افراد پیچیده‌تر از این حرف‌ها است. پس همان سال اول نروید کل زندگی‌تان را برای دیگران تعریف کنید و روابط عاطفی برقرار نکنید. حتی نمی‌توانید مطمئن باشید که دوستان این ترم، دشمنان ترم بعد نیستند. دیده‌ام که می‌گویم. پس سریع اکیپ نسازید و کمی صبور باشید تا بر اساس شناخت، دوست انتخاب کنید. ضمنا سلام کردن یک رفتار عادی است و نشانه علاقه نیست. البته دوست خوب لازم دارید که در بند بعدی توضیح می‌دهم.
دوست خوب در دانشگاه صرفا کسی نیست که با اخلاق هم سازگار باشید و برای تفریح و دورهمی جمع شوید. دوست خوب کسی است که باعث رشد شما شود و کمک‌تان کند یک پله بالاتر بروید. یادتان نرود شخصیت شما میانگین پنج دوست صمیمی شماست که بیشترین وقت خود را با آن‌ها می‌گذرانید. در انتخاب دوست تنها به اخلاق توجه نکنید و علاقه به رشد، جدیت در تحصیل و عمل‌گرا بودن را هم در نظر بگیرید تا رستگار شوید.
گاهی آشنایی مثبت با پرسنل دانشگاه و اساتید هم می‌تواند راهگشای حل برخی مشکلات باشد. عنان از کف ندهید و زیاد جلو نروید. همین که سلام‌علیک داشته باشید، کافی است.
به عنوان یک دانشجو باید با دوری از خانواده کنار بیایید. حتی اگر در شهر خودتان باشید، باید کمی استقلال پیشه کنید و بیشترین وقت را در دانشگاه، کتابخانه، با دانشجویان یا فعالیت‌های دانشجویی بگذرانید. اگر شهرستانی هستید، یاد بگیرید که با بهانه‌های منطقی، از رفت‌وآمد زیاد به شهرتان خودداری کنید. رفت‌وآمد زیاد ضمن وقت‌گیری زیاد، هزینه‌بر است و خستگی زیادی به شما تحمیل می‌کند. اگر دل‌تان تنگ شد هم ماهی یک بار بروید نه بیشتر. بالاخره باید هزینه‌های بزرگ شدن را بپردازید.
مثل دوران کنکور که برای خواندن درس‌ها باید بودجه‌بندی می‌کردید، در دانشگاه هم می‌توانید با برنامه‌ریزی پیش بروید. این کار کمک می‌کند که بدون استرس مطالعه کنید و برای امتحانات همیشه آماده باشید. معمولا بخشی از نمره هر درس به فعالیت‌های کلاسی، پروژه و کوییز‌ها اختصاص دارد. اگر درس‌ها را برای آخر ترم بگذارید، در این مدیریت مطالعه شکست می‌خورید و باید استرس هفته‌های آخر ترم را تحمل کنید.
خیلی از دانشجوهای سال بالایی آخر ترم با کپی کردن جزوه سعی می‌کنند یکی دو هفته آخر را درس بخوانند و واحد را پاس کنند. این کار با این که جذاب به نظر می‌رسد ولی اشتباه بسیار بزرگی است. همین افراد بعد از دانشگاه کمترین اطلاعات رشتهٔ خودشان را بلد نیستند و عملا چیزی یاد نمی‌گیرند. اینجاست که باید استقلال داشته باشید و مخالف جریان تنبل‌ها شنا کنید.
از نظر آموزش دانشگاه، در هر درس یکی دو جلسه غیبت مجاز وجود دارد. خطای مهلک این است که تا می‌توانید غیبت کنید. مثلا اول ترم فکر کنید خبری نیست و نروید. یا ببینید فلان استاد حاضر/غایب نمی‌کند و باز هم نروید. این رفتار شما را شاخ دانشگاه نمی‌کند. بلکه آخر ترم باید بروید التماس نمره. پس شخصیت خودتان را حفظ کنید، مثل بچه آدم بروید سر کلاس و از کودتا برای تعطیل کردن کلاس دست بردارید.
اگر می‌خواهید از سرویس‌های دانشگاه استفاده کنید، بدانید و آگاه باشید این که این سرویس‌ها برای کسی معطل نمی‌شوند. آن‌ها ناگهان راه‌می‌افتند و می‌روند و با بمب هسته‌ای هم نمی‌توانید متوقف‌شان کنید. پس خودتان سر وقت بروید و سعی کنید یک سلام‌علیکی هم با راننده داشته باشید. شاید روزی به درد خورد.
این مشکل از ذوق اولیه ناشی می‌شود. خب خوشحالید که فلان رشته قبول شده‌اید و هر جایی می‌خواهید مطرح کنید. دانشجویان مهندسی و پزشکی هم این مشکل را دارند که الکی به یکدیگر دکتر و مهندس خطاب می‌کنند. ولی این رفتارها سطح پایین هستند و شخصیت شما را تخریب می‌کنند. پس زبان در کام بگیرید و عاقل باشید.
خوابگاه همان سربازی دوران دانشگاه است. با کلی آدم عجیب‌وغریب با فرهنگ‌های مختلف باید سروکله بزنید و مراقب الگوهای رفتاری شگفت‌آور باشید. سروصدا و اذیت کردن همدیگر در این محیط خوفناک زیاد دیده می‌شود. در کل باید ضمن حفظ استقلال، بلد باشید از حقوق‌تان دفاع کنید و با دیگران سازگار شوید. اگر خوابگاهی شدید فهرست لوازم زیادی باید آماده کنید چون یک زندگی جدید قرار است شروع شود. فهرستی مثل این:
علاوه بر این‌ها باید مقادیری خوراکی و حبوبات و از این چیزها هم با خودتان ببرید که کم‌کم دست‌تان خواهد آمد.
اگر می‌خواهید بیشتر بدانید مقاله‌های «خوابگاه برای دانشجویان نوورود»، «خوابگاه یا خانه دانشجویی»، و «رازهای موفقیت در زندگی خوابگاهی» را هم بخوانید.
حالا زمانی است که باید یاد بگیرید هزینه‌های خود را مدیریت کنید. دیگر مثل گذشته نمی‌توانید یکسره پول خرج کنید. زیرا مخارج دوران دانشجویی بسیار بالاتر از دوره‌های قبلی است و اگر حواس‌تان نباشد ممکن است به سرعت ورشکست شوید. بهترین کار این است که بودجه‌بندی داشته باشید و بر اساس بودجه‌ها برای تحصیل، تفریح و یادگیری بیشتر هزینه کنید.
معمولا دانشگاه‌ها یک سری موقعیت‌های شغلی ساده برای کار دانشجویی فراهم می‌کنند. در کنار آن اگر جویای کار دانشجویی باشید، همیشه فرصت‌های مختلفی مثل دورکاری فراهم است. مهم این است که کار تمام‌وقت به هیچ وجه قبول نکنید. کار پاره‌وقتی مناسب شماست که با کلاس‌ها تداخل نداشته باشد و حداقل هزینه‌های شما را بدهد.
اگر هم رشته‌های دارای حقوق مثل تربیت معلم قبول شدید، اخلاق داشته باشید و جواب سربالا به والدین ندهید. این نکته مهمی است چون هنوز مستقل نشده‌اید و خیلی زود است که احساس کنید دیگر به کسی نیازی ندارید. تصوری که کاملا غلط است و هیچ وقت در زندگی نخواهید توانست بدون دیگران موفق و خوشبخت زندگی کنید. پس با چندرغاز حقوق دانشگاه، سبک‌سری نکنید.
اگر بیشتر دوست دارید بدانید، مقالهٔ «درآمد دلاری» را هم ببینید.
شاید سنگ‌دلانه به نظر برسد ولی شما متخصص نیستید. پس در امور عاطفی دخالت نکنید و اگر دوستان شما به دردسر خوردند، محترمانه از هر گونه دخالت و پیام‌رسانی و مشاوره و پادرمیانی و غیره جدا خودداری کنید. این مسائل معمولا زخمی به روح شخص می‌زنند که تا ترم آخر جبران نمی‌شود. عملا برای خودتان دشمن یا مخالف نتراشید و در کاری که تخصص حرفهای ندارید، وارد نشوید.
اگر دوست دارید بیشتر بدانید مقالهٔ «عشق و عاشقی در دوران دانشجویی» را هم بخوانید.
فهرست طولانی‌ای که تا اینجا خواندید، بخشی از مسیر طولانی دانشگاه را برای شما روشن می‌کند. برای بهتر آشنا شدن با این محیط، «دورهٔ رایگان توانمندسازی مقدماتی» دانشجویانه را هم امتحان کنید.
فعالیت اصلی دانشجویانه، توانمندسازی دانشگاهیان و کاریابی تخصصی برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان است.
