اصولا چرا دانشجویان ترم تابستان برمیدارند؟ این یک ضرورت یا انتخابی از سر ناآگاهی است؟ برداشتن واحد در ترم تابستان چه منافع و زیانهایی دارد؟ فرصتها و تهدیدهای آن چیست؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ داده و نکات مفید دیگری هم ارائه کردهام که امیدوارم بپسندید و با نظرات ارزشمند در بهبود این مقاله کمک کنید.
دلایل دانشجویان برای گذراندن ترم تابستان
نظرسنجی دانشجویانه در شبکههای اجتماعی تلگرام، لینکدین و اینستاگرام نشان داد دانشجویان در مورد ترم تابستان نظرات کاملا متفاوتی دارند. در نظرسنجی دانشجویانه مشخص شد که گرایشات دانشجویان دربارهٔ تابستان در این دستهها قرار میگیرد:
- گذراندن دورهٔ کارآموزی و کسب تجربهٔ شغلی
- کار کردن و درآمدزایی
- گذراندن دوره آموزشی یا مطالعه تخصصی
- مهارتآموزی و کسب تجربهٔ عملی
- برداشتن واحد و زودتر تمام کردن درسها
احتمالا کسانی که نظر ندادند قصد داشتند در ترم تابستان به جای این کارها به سفر یا استراحت بپردازند. هر یک از این انتخابها میتواند در شرایطی خوب باشد اما در این مطلب قصد دارم نشان دهم چه مواردی میتوانند کارآمدتر باشند و کدام یک احتمالا مضر هستند.
حالا که نظر دانشجویان را دانستیم برویم سراغ تجزیه و تحلیل پاسخها.
تمام کردن درسها به هر قیمتی؟
یکی از چالشهای دوران دانشجویی تمام کردن درسها در مقیاس حداقل است. یعنی بیشتر دانشجویان دوست دارند هر ترم ۲۰ واحد و اگر معدل خوبی داشته باشند بیشتر واحد بردارند تا هر چه زودتر مدرک بگیرند و از دانشگاه خارج شوند. اما چرا؟ بعد از دانشگاه فرصتهای خاصی هست که در حال تمام شدن است؟ به کسی که زودتر فارغالتحصیل شود مدرک ویژه یا تسهیلات خاصی تعلق میگیرد؟ نام شما در رسانهها برده میشود و مشهور میشوید؟ خب به وضوح پاسخ هیچ یک از این گزینهها نیست.
در واقع بسیاری از دانشجویان بر اثر یک اپیدمی رفتاری یا همان رفتار اجتماعی به این رویکرد مبتلا شدهاند. میتوان دید که آنها با خود چنین میگویند که: «همه عجله دارند پس من هم نباید عقب بیافتم». این سبک رفتار در واقع نوعی شانه خالی کردن از بار مسئولیت فکر کردن است. شما برای انجام یک کار باید دلیلی قانعکنندهتر از این داشته باشید. در ادامه چند بهانهی متداول دانشجویان را بررسی کردهام.

بهانهی اول: هزینهها زیاد است
این نکتهای است که همواره دانشجویانی که شهریه بالایی پرداخت میکنند یا هزینههای خوابگاه میپردازند مطرح میکنند. اما در واقع بیشتر آنها با برداشتن واحد در ترم تابستان در حال افزودن به هزینهها هستند. در حالی که اگر به جای آن در ترم تابستان کار کنند شاید بتوانند پساندازی کنار بگذارند تا در ترمهای بعدی آرامش خاطر بیشتری داشته باشند.
دانشجویانی را میشناختم که تابستانها کار میکردند تا برای ترمهای سال تحصیلی بتوانند در پرداخت شهریه تحصیل به خانواده کمک کنند. پس نگویید نمیشود.

بهانهی دوم: باید با ورودیهای خودم تمام کنم
این هم دلیل دیگری است که بسیاری دانشجویان با حداکثر توان خود واحد برمیدارند و واحدهای ترم تابستان را هم رها نمیکنند. در حالی که این تنها یک ارزش ذهنی است و از نظر دانشگاهی و حتی بعد از دانشگاه از جنبههای شغلی و اجتماعی هیچ ارزش خاصی ندارد.
واقعیت این است که پس از دانشگاه دیگر ورودیهای هر رشته پراکنده خواهند شد و بسیاری به شهرهای خود بازمیگردند و دوستیهای دوران دانشجویی رنگ میبازند و حتی ممکن است به رقابتهای دوران کاری تبدیل شوند. پس خود را با این دیدگاه گول نزنید و واقعبین باشید.

بهانهی سوم: من و دوستم باید با هم باشیم
این بهانه هم مثل مورد قبلی است ولی کمی اختصاصیتر. شاید برای بعضی دانشجویان خیلی جذاب باشد که با دوست صمیمی خود همه واحدها را بردارند و پا به پای هم در کلاسها شرکت کنند و دانشگاه را تمام کنند. اما این هم یک سراب است و تضمین کنندهی موفقیت درسی نیست. اصرار بیش از حد بر این گونه تصمیمات احساسی میتواند شما یا دوست شما را دچار مشکل کند.
بهتر است به جای تمرکز بر با هم واحد برداشتن، بر مباحث علمی و اجرای پروژههای تمرینی با هم تمرکز کنید تا آموختههای یکدیگر را کامل کنید. این راه بسیار بهتری است.

بهانهی چهارم: باید زودتر تمام کنم تا به زندگی شخصیام صدمه نخورد
این بهانه را هم از بعضی دانشجویان شنیدهام. در واقع بحث ازدواج در پیش بود و فکر میکردند اگر دیرتر درس خود را تمام کنند، مقوله نامزدی یا ازدواج را از دست خواهند داد.
به جز مواردی خیلی خاص که نمیتوان به راحتی رد کرد، در اکثر موارد این نگاه هم درست نیست. در واقع همکاری و فداکاری برای حفظ زندگی مشترک همیشه به معنای ضربه زدن به تحصیل و افزایش فشار بیش از حد بر گذراندن واحدهای درسی نیست. از طرف دیگر اگر کسی که ممکن است در آینده شریک زندگی شما شود حاضر نیست برای تحصیل شما کمی بیشتر صبر کند، احتمالا در مراحل بعدی زندگی هم شما را تنها خواهد گذاشت.
بهتر است به جای ضربه زدن به تحصیلات دانشگاهی خود سعی کنید از مسیر گفتگو و تفاهم پیش بروید و مشکلات را با رسیدن به توافقی منطقی حل کنید. زیرا کمی صبر کردن و با آموزش کافی و تخصص خوب از دانشگاه خارج شدن مزایای بسیار بیشتری برای شما خواهد داشت.

بهانهی پنجم: ماندن در دانشگاه هدر دادن عمر است
این هم بهانهی جالبی است که بعضی دانشجویان به آن اعتقاد دارند. در واقع عجله داشتن برای تمام کردن دانشگاه به این بهانه ابتدا کمی منطقی به نظر میرسد ولی واقعیت چیز دیگری است.
دورهی دانشجویی زمان بسیار مناسبی است از طلاییترین دورههای عمر شما است. در هیچ دوره از زندگی این مقدار آزادی عمل و پشتیبانی و پایین بودن مسئولیتهای اجتماعی را نخواهید داشت. بعد از گذراندن دانشگاه و ورود به اجتماع خواهید دید که در دوران دانشجویی چه فرصتهای نابی را از دست دادهاید و بدون تردید تأسف خواهید خورد.
از قدیم هم گفتهاند عجله کار شیطان است. اگر هر چه سریعتر با برداشتن واحدهای بسیار از دانشگاه خارج شوید این دورهی خاص را از دست خواهید داد و دیگر به راحتی زمانی برای آموزش و کسب مهارت و تجربههای مختلف پیدا نمیکنید.

معایب مهم ترم تابستان
حال که چند بهانهی متداول را بررسی کردیم، خوب است که معایب اساسی ترم تابستان را بررسی کنیم.
همانطور که میدانید ترم تابستان بسیار فشرده است و تقریبا زمانی معادل یا کمتر از نصف ترم عادی وقت دارید درسها را پاس کنید. بدین ترتیب به طور طبیعی نخواهید توانست با صرف وقت و حوصله درسها را پاس کنید و مجبورید بسیار فشرده مطالعه کنید. بدین ترتیب وقتی مناسبی برای تعمق و تجزیه و تحلیل ندارید و ناچار هستید به اصطلاح درسها را سمبل کنید و فقط در حد امتحان یاد بگیرید.
مشکل دیگر ترم تابستان گرما است که البته همه جا یک معضل به حساب نمیآید. اما اگر واحدهایی بردارید که کار عملی بیرون از دانشگاه دارند، به ویژه اگر بازدیدهای میدانی و کار در فضای باز داشته باشند، به طور قطع برای خود دردسر خریدهاید.
عیب دیگر ترم تابستان این است که شما را از فرصتهایی مفید دور میکند. این فرصتها را در ادامه بررسی میکنم.
از دست دادن فرصت کارآموزی
با این که کارآموزی یکی از واحدهای درسی دانشگاهی است، دانشجویان اغلب در سطح همین واحد درسی به آن فکر میکنند. اما در حقیقت کارآموزی کردن یکی از راههای بسیار مناسب برای کسب تجربههای عملی و مفید است. تنها خواندن درسهای دانشگاهی کمک زیادی به کسب تجربههای کسب و کار نمیکند و تنها با کارآموزی در دوران دانشجویی میتوانید در این زمینه تخصص و تجربه کسب کنید.
با برداشتن واحدهای ترم تابستان عملا به شدت درگیر گذراندن کلاسهای تابستانی شده و دیگر نمیتوانید به کارآموزی فکر کنید. فرصتی که به راحتی از دست میرود.

از بین رفتن زمان یادگیری مفید
حتی اگر برای تمرین کارآموزی در دوران تابستان آماده نباشید، میتوانید برای کسب یک تخصص جدید خارج از مقولههای اجباری دروس دانشگاهی اقدام کنید. فرصتی مهم که با تمرکز و استفاده از فرصت نداشتن کلاسهای درسی میتوانید به خوبی در آن پیشرفت کنید.
دانشجویانی را دیدهام که در تابستان به یک نرمافزار تخصصی به خوبی مسلط شدند و حتی در آن زمینه به درآمدزایی رسیدند. شاید این یکی از بهترین کارهایی باشد که بتوانید در ترم تابستان به جای گذراندن درسهای مختلف انجام دهید.
دلیل دیگری که این گزینه را توصیه میکنم این است که تحصیلات دانشگاهی در فضایی خاص و درسی هستند و دانشجو فرصتی برای کسب تجربههای واقعی در جامعه پیرامون خود ندارد. به همین دلیل وقتی تحصیلات خود را تمام میکند در کسب موفقیتهای کاری موفق نیست و آمار بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهی هم این واقعیت را به خوبی نشان میدهد.

از دست دادن فرصت استراحت و تمدد اعصاب
مشکل دیگر ترم تابستان این است که همچنان دانشجو را در فضای درس و کلاس نگهمیدارد و فرصت خارج شدن از این فضای محدود شده را به او نمیدهد. گذراندن چند سال در یک فضای درسی یکنواخت هر کسی را خسته و تا حدی افسرده میکند و مفید نیست.
طبیعی است که با حذف ترم تابستان میتوانید موقتا از فضای یکنواخت دانشگاهی خارج شوید و با فضاهای جدیدی روبرو شوید تا چیزهای بیشتر و متفاوتی از درسهای دانشگاهی یاد بگیرید و تجربههای موفقی کسب کنید.
حتی اگر در تابستان به مسافرت کوتاهی بروید و بیشتر استراحت کنید، بهتر از آن است که با وارد کردن فشار زیاد به اعصاب و حافظهی خود تنها بتوانید به هدف زودتر تمام کردن دانشگاه دست پیدا کنید. هدفی که در واقع سرآغاز شروع مسئولیتهای جدید و بالا رفتن از شیب مشکلات جدیدی است که بعد از دانشگاه انتظار شما را میکشد.

نتیجهگیری
گذراندن ترم تابستان ضمن وارد کردن فشار زیادی برای یادگیری، بازده آموزشی پایینی دارد و در عمل مانع کسب تجربههای خارج از دانشگاهی و استراحت مفید و دوری از تکرار در این دوران میشود.
اگر به جای برداشتن واحدهای ترم تابستان به دنبال کسب مهارتی جدید یا تجربههای کسب و کار باشید بهتر است و حتی ممکن است بتوانید مقداری پول پسانداز کنید.
گذراندن واحد در ترم تابستان با این تصور که به پیشرفت شما در دانشگاه سرعت میبخشد، اقدامی نسنجیده است و چنان که برشمردیم بیشتر حاصل تشخیص نادرست مسئله است و ارزش چندانی برای شما ندارد.