اگر از دسته کسانی باشید که به هیچ وجه نمی‌توانند صبح زود از خواب برخیزند، یا از کسانی باشید که تا ظهر انرژی کافی ندارید و گیجی و سرگشتگی را تجربه می‌کنید و از ظهر به بعد تازه چراغ‌هایتان روشن می‌شوند، احتمالا درست آمدید. چاره کار شما آیین صبحگاهی است. البته آیین صبحگاهی مزایای دیگری هم دارد. مثلا در روزهای بی‌برنامگی مانع اتلاف وقت شما می‌شود و روح و جسم شما را در یک مسیر منظم قرار می‌دهد.
خب پس این آیین صبحگاهی چیست که اینقدر خوب است؟ به خواندن ادامه دهید تا متوجه شوید.
اصولا کلمه آیین را که می‌شنویم به یاد یک سری برنامه تنظیم شده مناسبتی می‌افتیم که قرار است یک به یک اجرا شوند. این درست است و آیین صبحگاهی هم کاری است در همین راستا اما نه برای یک بار در سال مثل چیدن سفرهٔ هفت‌سین یا یک بار در هفته مثل حمام گرفتن. این کار برای هر روز است. چه تعطیل باشد و چه نباشد. اما چرا باید چنین آیینی داشته باشیم؟ مگر مشغله‌های زندگی عصر امروز می‌گذارد چنین برنامهٔ ثابتی را اجرا کنیم؟
زندگی امروزی ما بسیار پیچیده شده است. هر کس شغلی دارد و در برنامه صبح تا شب خود با صدها یا هزاران فعالیت کوچک و بزرگ درگیر است و نقش‌های متفاوتی را ایفا می‌کند. اما مشکل اینجاست که برای اجرای درست نقش‌های خود باید شروع مناسبی به برنامه شبانه‌روز فعالیت خود بدهیم تا زیر آوار کارهای بسیار غرق نشویم.
این پیچیدگی زندگی باعث شده است که بسیاری از ما وابسته به برنامههای بیرونی تربیت شویم. یعنی از نظر ذهنی اگر برنامههای بیرونی مثل کلاس‌های دانشگاه نداشته باشیم، ممکن است تا ظهر بگیریم بخوابیم یا روز کسالت‌باری را آغاز کنیم. کافی است یک روز ناگهان تعطیل شود و ما دچار بی‌برنامگی و بی‌انرژی بودن می‌شویم. زیرا آیین صبحگاهی نداریم.
در واقع آیین صبحگاهی یک برنامه مشخص ثابت روزانه است که پس از بیدار شدن باید اجرا کنیم تا به زندگی ما نظم ببخشد. معروف‌ترین آیین صبحگاهی که همه می‌شناسیم، صبحگاه نیروهای نظامی است. آنها باید تخت خود را مرتب کنند، لباس خود را منظم بپوشند و با انتظامات نظامی وارد میدان صبحگاه شوند، پرچم بالا برود و غیره. این برنامه با این که تکراری و بی‌مزه به نظر می‌رسد، قوی‌ترین راهکار نظم بخشیدن به شخصیت سربازان است.
این موضوع به حدی مهم است که برای آن کتاب نوشته شده است. یکی از کتاب‌های معروف در این زمینه کتاب «تختخوابت را مرتب کن» اثر «ویلیام مک ریون»، بازنشسته نیروی دریایی آمریکا است. او در این کتاب به روشنی توضیح می‌دهد چرا کاری ساده مثل مرتب کردن رختخواب در ابتدای بیدار شدن، می‌تواند کل روز شما را تغییر دهد.
من از سالی شروع به عقب کشیدن ساعت بیدار شدن صبحگاهی کردم که پسرم باید به کلاس اول می‌رفت. خب آن موقع تجربهٔ زیادی نداشتم و در این زمینه مطالعه هم نکرده بودم. پس از موفقیت در بیدار شدن در ۶ صبح، کنجکاو شدم در این زمینه بنویسم و مطالعاتی کردم. هر چه بیشتر خواندم بهتر متوجه شدم که داشتن یک برنامهٔ صبحگاهی، علاوه بر سحرخیزی، تأثیر بسیار مهمی در زندگی روزمره می‌گذارد. وقتی با یک برنامهٔ ثابت، روز را شروع کنیم، عملا شروع قدرتمندی برای روز تدارک می‌بینیم. مهم نیست آن روز تعطیل یا کاری باشد. مهم این است که ما کاملا آماده خواهیم بود تا پرانرژی و فعال ظاهر شویم.
البته آیین صبحگاهی برنامه‌ای است که می‌تواند برای هر فرد اختصاصی و خاص باشد. کافی است یک برنامه ثابت انتخاب کنید و هر روز در ابتدای بیدار شدن آن را به اجرا دربیاورید. اما مطالعات نشان می‌دهند داشتن ترکیبی از چند گزینه در آیین صبحگاهی برای بسیاری از افراد بسیار موثر و تأثیرگذار است. به ویژه اگر تازه‌کار هستید، این برنامه ساده که می‌توان در حدود نیم ساعت آن را اجرا کرد، شروع خوبی برای داشتن یک آیین صبحگاهی اختصاصی برای شماست:
اگر این کارها را انجام داده باشید، تا اینجا کاملا بیدار شدید و خواب‌تان به کلی پریده است. حالا چند قدم دیگر برنامه را کامل می‌کند:
با این قسمت هم فکر را فعال کردید، به بدن سوخت رساندید و حالا کاملا آماده شروع کردن یک زندگی خوب هستید. نکتهٔ مهم این است که تا حد امکان آیین صبحگاهی به دور از زندگی دیجیتالی باشد. موبایل را خاموش نگهدارید و به سراغ اینترنت نروید تا آیین صبحگاهی تمام شود.
پس از مدتی که این برنامه را هر روز اجرا کنید، می‌بینید که با بیدار شدن نیازی به انگیزه ندارید. در واقع آیین صبحگاهی انگیزه شماست و تازه بعد از اجرای آن باید فکر کنید که روز خود را چطور بگذرانید. البته این مربوط به وقتی است که مدیریت و برنامه‌ریزی شما ضعیف باشد که آن هم به زودی حل خواهد شد. کمی که تمرین کنید، روز خود را بسیار پرانرژی آغاز خواهید کرد. با شروع روز لبخند خواهید زد و شکرگذار خواهید بود.
این برنامه را جدی بگیرید و مزایای ارزشمند آن را جذب کنید تا روزهای موفق و پرانرژی را شروع کنید.
برای درک بهتر این مفهوم کتاب «باشگاه ۵ صبحی‌ها» اثر «رابین شارما» را بخوانید. کتاب نسبتا مفصلی است ولی نگاه شما را به آیین صبحگاهی به طور جدی متحول می‌کند. کتاب «تختخوابت را مرتب کن» اثر «ویلیام اچ مک ریون» هم کتاب خلاصه‌تر و موفقی است. ترجمه فارسی هر دو در بازار نشر موجود است.
اگر هنوز انرژی دارید، این ویدیو از یک تدریس قدیمی در دانشگاه فردوسی مشهد مربوط به سال ۱۳۹۸ را در این زمینه ببینید:
سابقه نگارش این مطلب:
بازنویسی: ۱۴۰۲/۰۴/۱۸
نگارش اولیه: ۱۳۹۸/۱۲/۰۸
فعالیت اصلی دانشجویانه، توانمندسازی دانشگاهیان و کاریابی تخصصی برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان است.
