تصمیم گرفتن برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد یک دغدغه برای تقریبا همه دانشجویان کارشناسی است. یک تصمیم سرنوشتساز که میتواند چند سال دیگر شما را در دانشگاه نگهدارد و مشغول درس و بحث کند. برنامهریزی برای مطالعه برای کارشناسی ارشد معمولا با چالشها و نکات ریز و درشت بسیاری همراه است. در این مقاله با دیدگاهی متفاوت به این مسئله نگاه کردهام و معتقدم این روش بهینهتر از تکنیکهایی است که مشاورین کنکور و موسسات آموزشی کارشناسی ارشد مطرح میکنند.

تصمیم گرفتن برای ارشد طول میکشد
یکی از چالشهای پایهای برای دانشجویان کارشناسی، تصمیم قطعی گرفتن برای ادامه تحصیل است. آنها ممکن است ترمهای زیادی دودل باشند و بالاخره در سالهای سوم یا چهارم کارشناسی تصمیم قطعی بگیرند که در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل بدهند. این نوع نگاه گاهی از کمالگرایی ناشی میشود. زیرا شخص تصمیم جدی دارد که بهینهترین تصمیم ممکن را بگیرد و از فرصتها به بهترین نحو استفاده کند.
گاهی هم کم بودن اطلاعات لازم برای تصمیم گرفتن است که مانع میشود و چندین ترم طول میکشد تا دانشجوی ما به یک تصمیم نهایی برسد. در هر دو حالت عمر گرانمایه است که هدر شده و مطالعه برای کارشناسی ارشد دشوارتر خواهد شد.
سال سوم زمان مناسبی برای شروع نیست
از بسیاری از دانشجویان شنیدهام که برای کارشناسی ارشد از سال سوم مطالعه خواهند کرد. آنها میگفتند فعلا درسهای مقدماتی داریم و مطالب پایهای بسیاری باید بخوانیم و زود است که به فکر تست زدن و مطالعه برای کنکور ارشد باشیم. تفکر آنها این بود که نمیشود از ترمهای پایینتر مطالعه برای کارشناسی ارشد را شروع کرد.
این تفکر عملا اشتباه است و بیشتر آب به آسیاب موسسات کنکوری میریزد. زیرا در سال سوم دیگر مجبور خواهید شد با فشار بیشتری درس بخوانید. زیرا درسهای تخصصی را خواهید خواند که وقتگیر و نیازمند تمرکز بالا هستند و در کنار آن هم قرار است برای کنکور مطالعه کنید. یک مسیر غلط که به راحتی باعث میشود در دام مشاورین و کلاهبرداران کنکور بیفتید و با هزینه کردن زیاد و استرس بالا سعی کنید از کوه بلند کنکور بالا بروید.
باور کنید جواب درست ترم اول است
شاید باور نکنید ولی من سالها است معتقدم جواب درست برای سوال «از کی برای کنکور ارشد بخوانیم؟» ترم اول است. حتی در کتاب «رازهای تبدیل کرم خاکی به اژدها» که در سال ۱۳۹۷ به چاپ رسید این مطلب را آوردهام. واقعیتی که ظاهرا شنا کردن بر خلاف جریان موجود است ولی استدلالی محکم از آن پشتیبانی میکند. که در ادامه جزئیات آن را توضیح میدهم.

الف) درسهای اولیه هم برای کنکور لازم هستند
این تفکر که در ترمهای اول دانشگاه مطلبی که به حال کنکور مفید باشد، نداریم، یک اشتباه شاخدار است. به چند دلیل این تفکر اشتباه است.
اولین درسی که میتوانید به آن فکر کنید زبان خارجی است که در بیشتر رشتهها زبان انگلیسی است. زبان انگلیسی یکی از درسهایی است که به شدت برای کنکور مفید است و در کنار آن دسترسی شما به منابع آموزشی فراوانی در سراسر جهان را تسهیل میکند.
بعد از آن دروس پایه که در ترمهای اول دانشگاه میخوانید در واقع زیرساختهای لازم برای دروس مشکلتری که در کنکور کارشناسی ارشد با آن روبرو خواهید شد را به شما عرضه میکنند. پس درست خواندن همین دروس و تسلط بر آنها با این که ظاهرا در کنکور نیستند در عمل دست شما برای موفقیت در کنکور را بسیار باز خواهد کرد.
از طرفی تقویت دروس پایه کمک میکند که در ترمهای بعدی که درسها دشوارتر میشوند، با مشکل افتادن در بعضی واحدها و به هم ریختن چارت انتخاب واحد و در موارد وخیمتر مشروطی مواجه نشوید. در واقع عملکرد اصولی این است که درسهای مقدماتی را به خوبی بخوانید تا پایه محکمی برای ترمهای بعدی فراهم کنید و همچنین زمان بیشتری را برای ترمهای بالاتر آزاد کنید.
ب) فشار کاری کمتر در درازمدت
اگر از ترم اول دانشجویی با نگاهی حرفهای درس بخوانید، مطالعات سنگین در درازمدت تقسیم میشوند و نیازی ندارید که برای موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد، به خود فشار بیهودهای بیاورید و زندگی را تلخ کنید. این استراتژی که از سال اول با نگاه ادامه تحصیل مطالعه کنید باعث میشود فشار کاری سنگینی مطالعات برای کنکور کارشناسی ارشد را در ترمهای متوالی تقسیم کنید و عملا با دستی پر به مراحل تستزنی و آمادگی کنکور کارشناسی ارشد برسید.
همیشه به دانشجویان توصیه میکنم که فشارهای درسی را طوری تقسیم کنید که زمانی برای تفریح و استراحت داشته باشید و همه چیز را به شکنجهای برای موفقیت تبدیل نکنید. به ویژه اگر در کنار درس خواندن، کار میکنید و شغلی پارهوقت دارید، تنها راه جلوگیری از افسردگی تحصیلی و تصمیم قطعی گرفتن به خودکشی این است که اجازه ندهید با بیبرنامگی با تلی از دروس و مطالعات فهرست شده روبرو شوید که هیچ گاه نخواهید توانست از پس آنها بربیایید.
پ) هزینههای کمتر
قطعا گر خودتان اقدام به مطالعه کنید، خیلی ارزانتر از آن که بخواهید پول بستههای آموزشی کنکور کارشناسی ارشد بدهید یا در کلاسهای فشرده موسسات شرکت کنید یا معلم خصوصی بگیرید، تمام خواهد شد. عملا اینجا ترکیبی از مدیریت زمان و برنامهریزی است که به شما کمک میکند با کمترین هزینه و در شرایطی مقرونبهصرفه مطالعه کنید و برای کنکور کارشناسی ارشد آماده شوید.
حتی اگر شخصیت شما طوری است که تا در کلاس شرکت نکنید یا یک پشتیبان به شما زنگ نزند و اصرار نکند که مطالعه کنید، انگیزه کافی برای کار کردن روی کنکور ندارید، باز هم این روش باعث میشود بخش مهمی از مطالب را خودتان بخوانید و برای محتوای پیشرفته به این کلاسها مراجعه کنید و هزینه کمتری بپردازید.
ت) اگر بخواهم رشتهام را عوض کنم؟
یکی از امتیازات کنکور کارشناسی ارشد، امکان تغییر رشته است. پس اگر دوست دارید در رشته دیگری غیر از رشته تحصیلی دوره کارشناسی، در کنکور کارشناسی ارشد شرکت کنید، قضیه کمی فرق میکند. طبعا در این حالت باید درسهای متفاوتی را برای کنکور کارشناسی ارشد مرور کنید و مطالعاتی متفاوت را در پیش بگیرید.
ولی در این حالت نیز تلاشهای ترمهای قبلی شما به هدر نرفته است. زیرا با زیرسازی مناسب برای مطالعه دروس تخصصی در ترمهای آخر راحتتر هستید و عملا زمان آزاد بیشتری از دیگر دانشجویانی که درس نخواندهاند در اختیار دارید. پس در کنار دروس خود میتوانید با فشار کمتری به مطالعه دروس متفاوت رشته تحصیلی مربوطه بپردازید و باز هم دست پیش را دارید.
تنها نکتهای که اینجا لازم است تذکر دهم این است که اگر قصد تغییر رشته داشته باشید، بهتر است این تصمیم را در سالهای اول یا دوم بگیرید تا زمان کافی برای مطالعات در یک رشته متفاوت با کارشناسی را داشته باشید. گر چه در سالهای بعدی هم دنیا به آخر نمیرسد و این امکان وجود دارد که در کنکور کارشناسی ارشد موفق شوید. ولی هر چه زودتر چنین تصمیمی را گرفته باشید، زمان به نفع شما خواهد گذشت.
ث) اگر نخواستم کنکور بدهم چه؟
این سوال منطقی هم پاسخی منطقی دارد. فرض کنید چند ترم ابتدای دانشگاه را حسابی درس خواندید و زبان خارجی را به کمال رساندید و دروس عمومی و اصلی را به خوبی مطالعه کردید. ولی در سال سوم یا حتی چهارم تصمیم گرفتید ادامه تحصیل ندهید و با مدرک کارشناسی وارد بازار کار شوید. خب در این صورت شما ضرر نکردهاید. زیرا با مطالعه مناسب یک کارشناس حرفهایتر در بازار کار خواهید بود و چیزی را از دست ندادهاید. عملا تلاشی که در سالهای قبل برای حرفهای درس خواندن کرده بودید در بازار کار شما را جلو خواهد برد و شانس موفقیت شما را افزایش خواهد داد.
جمعبندی
هر جور که فکر کنید، بهتر است از ترمهای اول دانشگاه با درست درس خواندن، تقویت زبان خارجی و محکم کردن پایه تحصیلی، زیرساخت لازم برای مطالعات کنکور کارشناسی ارشد را فراهم کنید. حتی اگر تصمیم به ادامه تحصیل نداشته باشید، یا از آن منصرف شوید و یا حتی بخواهید تغییر رشته دهید، این زیرساخت به شما کمک میکند منابع زمان و هزینه را در ترمهای آخر کارشناسی بهتر مدیریت کنید و بدون استرس و افسردگی دانشگاه را به پایان ببرید.
مقالات بیشتر برای شما:

معرفی کتاب سیستمسازی اثر سَم کارپنتر
سیستمسازی از مباحث مهم و مفیدی است که در زندگی شخصی و اجتماعی و شغلی تأثیر بسیار بالایی دارد.

هک رشد ترم اولیها
اگر تازه دانشگاه قبول شدهاید و ترم اولی هستید این مقاله را حتما با دقت بخوانید

دردسرهای ترم تابستان
برداشتن واحد در ترم تابستان دردسرهای بسیاری برای دانشجویان به همراه دارد

اثر اعتماد اجتماعی
اثر اعتماد اجتماعی همان رفتار انسانی است که انسانها در اجتماع و در تبعیت از یکدیگر انجام میدهند و اثرات مثبت و منفی بر زندگی دارد.

تئوری توطئه در دانشگاه
تئوری توطئه در دانشگاه به این نگاه اشاره دارد که سیستم دانشگاه برای رشد و تعالی دانشجو ساخته نشده است.

انواع مهندسی در دنیا
مهندس در فرهنگ واژگان یعنی کسی که هندسه میداند.