از خواندن تا فهمیدن

بشکه‌های اطلاعات

   این اصطلاح را یک دانشجو به من یاد داد. منظورش کسانی بود که کتاب زیاد می‌خوانند و مخزن اطلاعاتی غنی دارند ولی عملا چیزی نمی‌فهمند و از تحلیل آنچه خوانده‌اند، عاجزند. آن‌ها به واقع سواد درستی ندارند  و تنها می‌توانند اطلاعات بسیاری را به خاطر بیاورند ولی نمی‌توانند چیزی را ارزیابی کنند یا با استدلال پاسخ یک سوال را به درستی بدهند.

   در واقع افرادی که هر روزه حجم بالایی اطلاعات روانه ذهن خود می‌کنند با همین مشکل مواجه هستند. آن‌ها با این چالش روبرو هستند که فرصتی برای فهمیدن برای خود به جا نمی‌گذارند. در واقع اینقدر سرگرم یادگیری هستند که فرصت نمی‌کنند چیزی یاد بگیرند. درست همان مثال قدیمی گم شدن در جنگل و در جستجوی جنگل بودن.

   خاطرم هست در دبیرستان معلمی داشتیم که اطلاعات فراوان تاریخی و جغرافیایی داشت. او واقعا یک فرهنگ اطلاعات عمومی زنده بود. ولی مشکل اینجا بود که تنها توانایی واقعی او به یاد آوردن نکات علمی فراوان و ردیف کردن آن‌ها برای ما بود. او مثل یک کامپیوتر به سرعت می‌توانست مطالب فراوانی را به یاد بیاورد ولی اگر یک سوال را چند بار از او می‌پرسیدیم، دقیقا مثل یک دستگاه فتوکپی پاسخ‌های مشخصی را طوطی‌وار و پشت‌سرهم برای ما ردیف می‌کرد. کاملا حس می‌کردیم با یک ربات طرفیم. این مشکلی است که این نوع افراد دارند. ممکن است حافظه قدرتمندی داشته باشند ولی با محیط اطراف ارتباط عملی نگرفته باشند.