برخی از دانشجویان معتقدند مطالعه در شب بهتر است. این کار کارآیی بهتری دارد و مزایای بسیاری برای آن قائلند. مثلا:
- سر و صدا کم است و با تمرکز میتوان مطالعه کرد
- دیگران خوابند پس کسی مزاحممان نمیشود
- تا صبح کلی وقت مطالعه داریم
- میتوانیم ساعات روز را به سایر فعالیتها اختصاص دهیم
- اینترنت در این ساعات رایگان یا ارزانتر است
خاطرم هست یکی از دوستان دوران دانشجویی برنامهی ثابتی برای مطالعه داشت: ۱۱ شب تا ۸ صبح بدون توقف در کل سال! البته روزها به طور کامل خواب بود و سر کلاسها بسیار بینظم حاضر میشد و بقیهاش را میتوانید تصور کنید. دانشگاه را ۷ یا ۸ ساله با معدلی بسیار پایین تمام کرد و با این که در آینده کاری خود بسیار موفق بود، با این سبک زندگی سالها خود را آزار داد.
این افراد به جغد شب مشهورند. حتی بعضی از آنها این عادت را بعد از دانشگاه حفظ کرده و در زندگی شخصی و کاری بعد از دانشگاه دردسرهای خاص خودشان را دارند. تصور کنید همیشه صبح با حالتی خواب آلوده و گیج سر کار حاضر شوید. رئیستان و سایر همکاران نسبت به شما چه فکری خواهند کرد؟
در واقع جغدهای شب فکر میکنند در شب بازده بهتری دارند و حتی فکرشان بهتر کار میکند. آنها در شب بیدار و سرحالتر از روز هستند و احساس سبکی و بهرهوری بیشتری دارند. اما واقعیت چیز دیگری است.
بعضی از جغدهای شب گویی مجبورند به هر شکل ممکن این عادت را حفظ کنند. استفاده از چای، قهوه، نوشابههای انرژیزا، سیگار، مواد روانگردان، موسیقی، سرما، مشروب و مواد مخدر نیز در این افراد دیده شده است. این افراد گویا جایی تعهد محضری دادهاند که به جای زندگی سالم، همه چیز را برعکس انجام دهند. در نتیجه با این که مرتبا مصرف مواد کافئیندار مثل چای، قهوه، نسکافه و غیره را افزایش میدهند، مرتبا روزهایی تلختر و اعصابی ضعیفتر را تجربه میکنند. متأسفانه برخی مشاوران تحصیلی نیز به دانشجویان میگویند شما میتوانید هر جور که دوست دارید مطالعه کنید. شب یا روزش فرقی ندارد. این از بدترین توصیههایی است که به عمرم شنیدهام.
شاید باورش برای شما سخت باشد اما چند سال پیش که در یکی از کتابخانههای عمومی شهر با یک دانشجوی سال اولی مصاحبه میکردم به من گفت من یک سال مرتبا نوشابهی انرژیزا میخوردم تا بتوانم شب بیدار بمانم. برای همین خیلی هم چاق شدم.
این سبک زندگی بسیار آزار دهنده است.
واقعیت چیست؟
حقیقت این است که شما بعد از مدتی ممکن است به بیداری در شب عادت کنید و ظاهرا حس کنید مشکلی وجود ندارد. اما لازم است به نکات زیر توجه کنید:
- میتوانید به کمخوابی در شبانهروز عادت کنید؟ مسلما خیر! در سنین ۲۰ سالگی کمخوابی میتواند تا ۲۵ زیان جانبی داشته باشد (مثل کاهش زمان واکنش، تغذیه احساسی، فعال شدن ژنهای چاقی، کاهش رشد، ضعف تصمیمگیری، کاهش رتبه تحصیلی، فشار روانی، استرس و غیره).
- وقتی ساعات شب بیدار باشید مجبورید ساعات روز جبران کنید. پس عملا فقط ساعت خواب را چرخاندهاید و به طور عملی بر ضد ساعت طبیعی بدن گام برمیدارید. یعنی ساعتهایی را که فکر میکنید صرفهجویی کردهاید به شکل گیجی و منگی و خوابآلودگی در ساعاتی دیگر هدر میدهید!
- بدن به طور طبیعی در ساعات شب و در تاریکی استراحت میکند. مطالعات نشان دادهاند که کمی نور هم کیفیت خواب را به شدت کاهش میدهد! پس شب بیدار بودن که معادل است با ساعاتی خوابیدن در روز، در عمل کیفیت استراحت شما را به شدت کاهش میدهد.
- با بیدار بودن در ساعات شب به راحتی نمیتوانید در ساعات ابتدایی روز سر حال و قبراق باشید. حتی مثلا ۵ صبح خوابیدن و ۷ بیدار شدن هم کمک چندانی به شما نمیکند!
راهحل پیشنهادی
میدانید که خردمندانهترین راهحلها همیشه مواردی نیستند که اعجابانگیز و پیچیده باشند. راه حل خردمندانه دانشجویانه چنین است:
- شب زودتر بخوابید! یک دانشجو به طور معمول ساعت ۱۹:۳۰ شب آخرین کلاس خود را به پایان میرساند و در بدترین حالت و دورترین فاصله تا ۹ شب به خوابگاه یا خانه رسیده است! دیگر وقت را تلف نکنید! یک شام سبک و خواب قبل از ساعت ۱۰ شب!
- اگر به خواب در این ساعت عادت ندارید، هر شب فقط ۵ یا ۱۰ دقیقه زودتر از عادت عادی بخوابید!
- وقتی بعد از صرف یک شام سبک، ساعت ۱۰ بخوابید، بعد از مدتی میبینید که به راحتی میتوانید صبح ساعت ۵ یا حتی ۴ برخیزید! در این فاصله با یک نرمش ۱۰ دقیقهای چنان سرحال میشوید که آماده مطالعه هستید!
- در این ساعت هنوز اینترنت رایگان شما برقرار است! روزی بیش از یک ساعت سرچ میکنید؟ صراحتا بگوییم که به نظر ما بیش از ۳۰ دقیقه وبگردی اتلاف وقت است. کاهش زمان وبگردی به افزایش تمرکز و آزاد شدن زمان بیهوده برای مطالعات و تکالیف دانشگاهی کمک بزرگی میکند.
- تازه دانلودها را میتوانید از طریق نرمافزار برای ساعات رایگان شب زمانبندی کنید. پس اینجا هم مشکلی نیست. یعنی ساعتی که خواب هستید، رایانه خودش کارهای دانلود را انجام میدهد.
و آخرین نکته این است که داشتن برنامه ثابت صبحگاهی یکی از رازهای میلیونرهای موفق است. حالا اگر هم خیلی به میلیونر شدن علاقمند نباشید، به موفقیت که هستید! پس همین الان شروع کنید و هر شب سر ساعت بخوابید و صبحها کمی زودتر بیدار شوید تا به تعادل مورد نظر برسید. این عادت در درازمدت موفقیتهای بزرگی برایتان به ارمغان خواهد آورد.
سخن پایانی
اگر به نظرتان این راه حل غیرعملی میرسد، باید بگویم چند سال است که این راه حل را اجرا میکنم و در حال حاضر به مرحلهای رسیدهام که برای بیدار شدن نیازی به کوک کردن موبایل یا ساعت ندارم. در بدترین حالت ۶ صبح بیدار میشوم و به همه کارهایم میرسم. این راهکار توسط بسیاری از دانشجویان که در دوره توانمندسازی دانشجویانه ثبت نام کردند اجرا شد و نتایج یکسانی بدست آمد.
حتی اگر بخواهید بگویید این راهحل برای شما امکانپذیر نیست به شما میگویم که تا به حال به دانشجویان بسیاری این راهحل را ارائه دادم و آنها نیز توانستند به اصلاح ساعت خواب و بیداری خود بپردازند. پس شما هم میتوانید.
یادمان باشد جاده موفقیت طولانی است و باید برای تداوم در درازمدت خودمان را آماده کنیم.
این مقاله بخشی از کارگاه مجازی «صبح سپید و رویای شبانه» بود
سابقهی بهروزرسانی این مقاله:
آخرین بازنویسی: ۱۴۰۰/۰۲/۰۲
نگارش قبلی: ۱۳۹۸/۰۷/۰۱
