الف) انتقاد ممنوع

یکی از دردسرهای نویسندگان، انتقاد کردن است. چرا که طرف انتقاد ممکن است به راحتی از شما شکایت کند. این روزها هم این داستان به شدت دردسر درست کرده و نویسندگان بسیاری به خاطر شکایت و مشکلات قانونی پیش آمده، راه احتیاط را در پیش گرفته‌اند و در مطالب خود دقت می‌کنند که انتقاد را مستقیم مطرح نکنند و به شکلی بیان کنند که بشود بدون دردسر حرف دل را زد و به مشکلی هم برنخورد.

   داستان انتقاد پیچیده است. برای مثال اگر شما یک برند تجاری را نقد کنید، آن برند حق دارد از شما به علت زیان رساندن به کسب و کارش شکایت کند. اگر از یک مسئول انتقاد کنید به موجب قوانین ممکن است مشمول توهین به کارکنان دولت گردید. اگر از یک مفهوم انتقاد کنید ممکن است اتفاقا آن مفهوم کلی طرفدار متعصب داشته باشد و کار شما به درگیری و تهدید و غیره هم بکشد.

   نویسندگان حتی در انتقاد از دوستان خود، اساتید بزرگی که داشته‌اند، و همکاران خود با محدودیت‌هایی مواجه هستند. به ویژه در فرهنگ ما این امر پسندیده نیست و ما به راحتی حاضر نیستیم رودررو ایرادات یکدیگر را بیان کنیم. چه برسد به این که آن را در کتابی بنویسیم تا به سندی پایدار تبدیل شود و گله‌مندی و نارضایتی اطرافیان و همکاران را برانگیزد.

   سخت‌ترین موارد جایی است که انتقاد شما به اعتقادات ملی ربط پیدا کند و آنجاست که معنی دردسر را خواهید فهمید. زمین و زمان دست به دست هم می‌دهند تا شما را سر جای‌تان بنشانند. برای مثال گالیله را به یاد بیاورید. او تنها گفت محاسبه کرده و شواهدی دارد که زمین مرکز عالم نیست و خودش به دور خورشید می‌گردد ولی این گفته‌ها او را تا مرز اعدام پیش برد. کسی از او نپرسید چرا چنین می‌گوید. بلکه مستقیما او را به علت توهین به عقاید کلیسا مجرم شناختند. این اتفاق امروزه هم می‌افتد و نویسندگان نسبت به آن احتیاط می‌کنند.

   پس اگر کتابی می‌خوانید که نظرات انتقادی دارد، نویسنده نوعا سربسته صحبت می‌کند و مثال‌های عینی را از قلم می‌اندازد تا به این دردسرها دچار نشود. اینجا جایی است که به اصطلاح خواننده باید عاقل باشد و اشارات را درک کند. یکی از راه‌های افزایش چنین درکی در شما این است که با کتاب‌خوانان حرفه‌ای ارتباط برقرار کنید و در جمع‌های دوستانه اطلاعات کامل‌تر بدست آورید. گاهی منتقدین نکات مهمی از کتاب را بیان می‌کنند و این پیگیری هم می‌تواند راهکار موثری برای غلبه بر این مشکل باشد.