شما هم فکر میکنید دانشگاه نمیخواهد چیزی یاد بگیرید؟ فکر میکنید همه دست به دست هم دادهاند تا شما نتوانید پیشرفت کنید؟ تا حدودی حق با شما است. امروزه دانشگاهها پر شده از دانشجو اما کیفیت آموزشی در سطح اشتیاق علاقمندان در آن مشاهده نمیشود. بسیاری از جوانان امروزه با شور و شوق وارد دانشگاه میشوند اما به سرعت متوجه میشوند که اینجا آنجایی نیست که فکر میکردند! البته دانشجویانه به هیچ وجه قصد ندارد ماهیت مثبت دانشگاه را به نقد بکشد. بلکه لازم میدانیم دورنمایی از آینده مبهم دانشگاهی و راه خروج از این شرایط پیچیده را نشان دهیم.
در ابتدای ورود به دانشگاه
در این مرحله دانشجو شاد و پرانگیزه است. کنجکاو است بداند دانشگاهی که میرود چه جور جایی است؟ آیا میتواند در آن رشد کند؟ میتواند آیندهاش را بسازد یا نه؟ اما این کنجکاوی زود جای خود را به بهت خواهد داد. به شگفتی از آنچه در واقع هست
در واقع بیشتر دانشگاههای ما برای خود فقط یک مسئولیت تعریف کردهاند: طی تشریفات اداری و ارایه مدرک فارغالتحصیلی! یعنی گویی اصلا قرار نیست شما به آموزش واقعی دست یابید. کادر اداری جواب سربالا میدهند و با اساتید هم که نمیتوان بحث کرد! سیستم آموزشی رضایتبخش نیست. دانشجو مرتبا تنزل انگیزه را تجربه میکند و نارضایتی او افزایش مییابد.
در نهایت میتوان به روشنی دید که دانشجویان یک منحنی تنزل انگیزه و روحیه را طی میکنند:
– ترم اول: شاد و سرزنده و بازیگوش
– ترمهای میانی: متعجب و متحیر و شاکی
– ترمهای آخر: منفعل و بیبرنامه و خسته و ناامید و در انتظار فارغالتحصیلی
در واقع بلایی که در بسیاری از دانشگاههای ما بر سر دانشجویان میآید، حاصلی جز تربیت ناقص نیروی انسانی و زیان کلان در درجه اول به آحاد متخصصین دانشگاهی و سپس به کشور، ندارد.
دانشجو به حال خود رها شده است؟
بدین ترتیب دانشجو عملا به حال خود رها شده است. یعنی او در محیط دانشگاه موظف است یک سرفصل مشخص را مطالعه و در آزمونها شرکت کرده و نمرات کافی بگیرد و در نهایت فارغالتحصیل شود. اما بسیاری موارد در این زمینه در فرآیند آموزش مشارکت نمیکنند:
- اعضای هیات علمی در بسیاری موارد توانایی تدریس و علم به روز ندارند (زیرا هر دکتری، استاد نیست)
- محتوای دروس به روز نیست و مهمتر این که کاربردی نمیباشد
- امکانات دانشگاه شامل کتابخانه، آزمایشگاهها و غیره عموما ناقص و ناکارآمد هستند
- دانشجو در زمینه ارتباط با بازار کار و استخدام هیچ گونه راهنمایی دریافت نمیکند
- دانشجویان درباره شناخت خود و تواناییهای خود هیچ خدماتی دریافت نمیکنند
- مهارتهای کلیدی مورد نیاز در محیط کسب و کار آموزش داده نمیشود و تنها به برخی کارگاهها و سمینارهای پراکنده بسنده میشود
- امکانات خوابگاهی و رفاهی مورد نیاز دانشجویان نوعا ناکافی میباشند
- عملا دانشجو انگیزش لازم برای بهبود و پیشرفت را ندارد
- دانشجویان فعال نیز پس از چند ترم دست و پا زدن در این باتلاق فرو میروند و تعداد کمی جان به در میبرند
گویا دانشگاه گردابی است که جز فرو رفتن در آن راهی نیست.
پس راه حل چیست؟
اگر شرح حال افراد موفق را خوانده باشید، حتما دیدهاید که آنها به جای تمرکز بر مشکل، به یافتن راه حل توجه میکنند. علیرغم انتقاداتی که تا اینجا گفته شد، با وجود مشکلاتی که وجود دارند، دانشجویان میتوانند تا حدی ضعفهای نظام آموزشی را جبران کنند و از قافله رشد عقب نمانند.
برای این که یک دانشجو بتواند تغییراتی در آهنگ رشد و پیشرفت خود ایجاد کند، چند شرط لازم است:
– داشتن یک برنامه رشد
– داشتن مشاور رشد
– انضباط عملیاتی
– تلاش پیوسته و با آهنگ ملایم
بدون داشتن برنامه و مشاور، غلبه بر شرایط پیچیده دانشگاه برای دانشجو دشوار است. زیرا دانشگاه محیط آموزشی متفاوت از قبل است و راهکارهای ترقی در آن متفاوت هستند. اینجا مثل قبل تحت نظارت نیستید و میتوانید در بسیاری موارد خودتان تصمیم بگیرید. کمک مشاور به شما این است که مسیر درست را به شما نشان دهد و به شما در شناخت خود و قابلیتهای خود کمک برساند.
انضباط عملیاتی نیز یک نیاز جدی است. اگر بینظم کار کنید، حتی اگر تلاش زیادی داشته باشید، دستاورد کمی خواهید داشت. در واقع بهترین مشاورین هم نمیتوانند کاری کنند که بدون انضباط عملیاتی بتوانید موفقیت چشمگیری کسب کنید.
شاید تعجب کنید که چرا به تلاش پیوسته با آهنگ ملایم اشاره کردیم. زیرا فشار آوردن به خود نمیتواند راهکار مناسبی برای طی دوران دانشگاه باشد. دانشگاه یک فرآیند چند ساله است. پس گذر موفق از آن با تلاش و فشار آوردن زیاد در دورههای کوتاه و کار نکردن در دورههای ناشی از خستگی آن جور در نمیآید. دانشجوی موفق میتواند بدون فشار آوردن بیهوده و با حفظ نظم و پیروی از برنامه رشد و نظرات مشاورهای، به خوبی زندگی دانشجویی مثبتی را تجربه کند و با لذت دانشگاه را به پایان برساند.
راه حل پیشنهادی
راهحل دانشجویانه برای رفع مشکلاتی که گفته شد، خواندن دروس اصلی بر مبنای برنامهریزی منظم و اضافه کردن فعالیتهایی به برنامه درسی طراحی شده دانشگاهی است. در راهحل پیشنهادی دانشجویانه، شما میتوانید بدون استرس، بر اساس یک برنامه منظم درازمدت پیشرفت کنید.
اهم برنامه پیشنهادی دانشجویانه بدین ترتیب است:
- از ترمهای پایین زبان انگلیسی را تقویت کنید و سعی کنید منابع درسی یا حداقل بخشی از آن را از روی منابع اصلی بخوانید
- مرتبا در اینترنت (یعنی مثلا روزی ۱ ساعت نه بیشتر!) منابع درسی و مطالعاتی جدید جستجو کنید. یادتان نرود مطلب انبار نکنید! بلکه بخوانید و حذف کنید.
- در کنار درس حتما یک کار عملی انجام دهید. اگر رشته شما نظری است این کار میتواند شامل نوشتن، سخنرانی، نقد کردن، بحث کردن با دوستان و حتی خلاصهبرداری از کتب باشد.
- در سایتهای مختلف با دانشجویان سایر دانشگاهها چت کنید و از امکانات و دروسی که میخوانند بپرسید. حواستان باشد هم رشته شما باشند!
- به نمره زیاد حساس نباشید ولی درس را بخوانید. همین سرفصل شکسته بسته در خود مطالب آموختنی بسیار مفیدی دارد. شک نکنید!
- اگر استاد شما در تفهیم درس مشکل دارد، جزوه سایر اساتید را تهیه کنید یا کتب مناسب تهیه کنید. نگذارید یک استاد ضعیف باعث کندی پیشرفت شما شود.
- مدیریت زمان داشته باشید و هر روز مطالعات مهم را انجام دهید. کارهای زاید را تدریجا حذف کنید و رژیم وقتشناسی بگیرید!
- بدنبال دوستان حرفهای باشید و با دانشجویانی که بدنبال اتلاف وقت هستند راه نروید! این توصیه جدی ما به شماست.
یک نکته متفاوت: اگر دانشجوی فعالی هستید از شرکت در هر رویداد جالب و هیجان انگیز بپرهیزید! این یک هشدار جدی است. زیرا این کار انرژی و اشتیاق شما را به سرعت کور خواهد کرد! سختگیر باشید و هر جایی که در باز بود تو نروید!
با دنبال کردن این نصایح در چند ترم به دانشجویی متفاوت تبدیل خواهید شد. نگاه اساتید به شما تغییر میکند و میتوانید شایستگیهای بیشتری کسب کنید. شاید باور نکنید ولی همین اساتیدی که شاید خیلی آنها را حرفهای ندانید، در بسیاری موارد میتوانند توصیه استخدام شما را به صاحبان کسب و کار بکنند! پس بیخیال راه نروید و به جای لجبازی با اساتید، درستان را بخوانید! کار عملی را هم فراموش نکنید.