یک واقعیت تأسف‌آور در جامعه امروز ما این است که نوعا زبان انگلیسی بلد نیستیم و از امکانات جهانی که دانستن آن در اختیار ما می‌گذارد محرومیم.
با وجود تبلیغات زیاد آموزشگاه‌های زبان، معمولا هر ایرانی برای یادگیری انگلیسی مدتی به کلاس زبان می‌رود یا از کتاب ۵۰۴ واژه یا دوره‌های آنلاین و فیلم و موسیقی را دنبال می‌کند، ولی به زودی خسته می‌شود و دیگر نمی‌رود و خودش را از دیگران پنهان می‌کند!
امروزه با وجود امکانات بسیار برای یادگیری زبان انگلیسی، اکثریت دانشجویان عاجز از مطالعه متون انگلیسی هستند. تمرینات اساتید برای ترغیب آنان به یادگیری نیز فقط درآمد کانون‌های ترجمه زبان را افزایش داده است. این مشکل در کلیه مقاطع تحصیلی از دبیرستان تا دکتری دیده می‌شود.
آنهایی هم که کلاس رفته‌اند و دوره دیده و مدرک گرفته‌اند اگر در دام یک توریست خارجی بیافتند صحنه‌های جذابی خلق خواهند کرد. مواردی هم دیده شده که شخص پس از گرفتن مدرک زبان، آن را بوسیده کنار گذاشته و حالا دیگر چیزی یادش نمی‌آید. یعنی کیفیت یادگیری بسیار بد بوده است.
اما از حق نگذریم مشکل فقط در ما نیست، بلکه مشکل اصلی در روش‌های آموزشی است که آسان و واقع‌بینانه طراحی نشده‌اند، اصول تخصصی آموزش و یادگیری در آنها رعایت نمی‌شود و در نتیجه و ناچاریم کلی وقت و انرژی بگذاریم آخرش هم تلفظ The را نمی‌توانیم درست ادا کنیم.
سیستم آموزشی فعلی قدیمی است
از سال ۱۲۲۰ هجری شمسی که میسیونرهای اروپایی وارد ایران شدند، بحث آموزش زبان‌های خارجی در کشور مطرح شد. با تأسیس دارالفنون در سال ۱۲۳۰ هجری شمسی به وسیله‌ی امیرکبیر، ابتدا بر آموزش زبان فرانسه تاکید می‌شد.
با اکتشاف نفت بوسیله‌ی مهندسین انگلیسی و سرازیر شدن انگلیسی‌ها به ایران، بحث آموزش زبان انگلیسی جدی گرفته شد و انگلیسی جایگزین فرانسه گردید. پس از جنگ جهانی و پررنگ شدن نقش آمریکایی‌ها در ایران، اساتید و دانشجویان بسیاری برای تحصیلات عالیه به آمریکا رفتند و زبان انگلیسی آموختند.
اولین آموزش‌های زبان انگلیسی برای ۶ تا ۷ سال تحصیلی پی‌درپی در سال‌های ۱۳۱۳ تا ۱۳۴۹ هجری شمسی در ایران پایه‌ریزی شد. اما اولین بار در سال ۱۳۴۶ درسی به نام زبان خارجی در برنامه‌های درسی مدارس قرار گرفت و برای آن کتاب مستقلی نوشته شد. در سال ۱۳۵۰ هجری شمسی کنسول آمریکا در ایران گزارش داد که بیش از ۹۰ درصد دانش‌آموزان ایرانی، با زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی آموزش می‌بینند. در سال ۱۳۲۹ هجری شمسی اولین آموزشگاه زبان آمریکایی در ایران تأسیس شد. مدرسین به سراسر ایران برای آموزش معلمین ایرانی فرستاده می‌شدند.
با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۹ آموزشگاه‌های زبان دولتی بسته شدند. اما به تدریج آموزشگاه‌های خصوصی زبان انگلیسی در سراسر کشور فعال شدند.
نکته‌ی دردآور اینجاست که سال‌هاست این آموزشگاه‌ها با تکنیک‌های یکسانی به آموزش می‌پردازند و علی‌رغم نوآوری‌های بسیار در تکنیک‌های آموزش زبان در دنیا، در این آموزشگاه‌ها خلاقیتی مشاهده نمی‌شود.
شیش ماه خارج زندگی کن حله!
این توصیه را قطعا زیاد شنیده‌اید. اما این یک توصیه عوامانه نیست، بلکه واقعیت همین است. زیرا آموختن زبان مادری نیز به همین شکل صورت می‌گیرد. مادران به ما صنایع ادبی و نکات نغز دستور زبان یاد نداده‌اند. حتی اگر از انگلیسی‌زبان‌ها هم بپرسید می‌گویند گرامر را به سختی یاد دارند.
در زندگی واقعی آموزش به صورت کاربردی صورت می‌گیرد. یعنی به صورت آدمیزادی واژه به واژه در دهان‌مان گذاشته‌اند و عملا هم به ما فهمانده‌اند که مثلا جیز یعنی چی! دیگر هر چقدر هم که آدم خنگ باشد آخرش زبان مادری یاد می‌گیرد دیگر! نمونه‌اش این که شما حتی یک دیوانه پیدا نمی‌کنید که حرف زدن بلد نباشد.
در همین زمینه متدهای جالبی برای آموزش زبان ابداع شده که یکی از کاربردی‌ترین آنها روش Effortless English Learning است که با یک جستجو در اینترنت می‌توانید به کلی مطلب آموزشی در این زمینه پیدا کنید. در این روش گرامر و تلفظ و این بازی‌ها را فراموش کنید. از همان اول کاربردی یاد بگیرید بروید جلو و شش ماهه انگلیسی توریستی را روان صحبت کنید!
مبتکر این روش هم این آقای ای جی هوگ (A. J. Hoge) است که آتش زده به جان همه موسسات آموزش زبان بین‌المللی انگلیسی. اگر ملت می‌دانستند به این روش آسان هم می‌شود انگلیسی یاد گرفت که دیگر خودشان را اسیر نمی‌کردند ۲۰ ترم بروند کلاس زبان، آن همه پول بدهند و وقت بگذارند و زور بزنند، و آخرش هم در آزمون رد شوند یا با گذر چند سال همه چی یادشان برود.
شایان ذکر است که این آقا اینقدر کارش گرفته که حالا نه تنها دارد زبان تجارت، زبان دانشگاه و کلی بسته آموزشی زبان انگلیسی می‌فروشد، بلکه دارد متدهای آموزش سریع چندین زبان دیگر را هم می‌فروشد! به زودی «دانشجویانه» هم بر اساس این متد دوره آموزش زبان خود را شروع خواهد کرد (نگید نگفتیم). سایت ایشان را می‌توانید اینجا ببینید.
خب حالا که اصل قضیه را لو دادیم، برویم سراغ رازهای یادگیری زبان انگلیسی بدون درد و خونریزی!
رازهای یادگیری سریع و آسان زبان انگلیسی
حال وقت گفتن چند راز ساده است که با دنبال کردن آن می‌توانید زبان انگلیسی را به خوبی بیاموزید. این رازها به ویژه برای دانشجویان بسیار کاربردی و سودمند هستند و توصیه می‌کنیم حتما استفاده کنید. به ویژه اگر دانشجوی سال اولی باشید، با آرامش و راحتی بیشتری می‌توانید این رازها را به صورت گام‌های متوالی کار ببرید:
گام اول) با واژه‌ها شروع کنید!
بله همان‌طور که زبان مادری یاد گرفتید. به جای حفظ کردن فرمول‌های گیج کننده دستور زبان و غیره، فقط کافی است چند ماه حافظه و درک خود از واژگان انگلیسی را بهبود ببخشید. بهترین راه این کار هم استفاده از مطالعه داستان‌های انگلیسی است که برای کودکان نوشته شده است. زیرا لغات ساده‌تری دارد.
نترسید کسی شما را دست کم نخواهد گرفت. اگر سری به یک فروشگاه کتب زبان بزنید با ده‌ها عنوان داستان برای کودکان مواجه خواهید شد. این روش بسیار کاربردی است و به خاطر داستانی بودن محتوا، به سادگی در ذهن می‌نشیند.
بسیاری از این کتب نیز رده سنی دارند و به سادگی می‌توانید از کتب بسیار ابتدایی شروع کنید. مزیت این کار در این است که با استفاده از فضای داستان به سرعت واژگان در ذهن شما با ماجراها پیوند می‌خورند و به سادگی بعد از مدتی می‌بینید که کلی انگلیسی بلدید خودتان خبر نداشتید. کافی است چند ماه عضو یک کتابخانه شوید تا پول کتاب هم ندهید. در اینترنت هم منبع فراوان است که تقریبا رایگان درمی‌آید.
گام دوم) ابتدا بر خواندن تمرکز کنید
اولین مهارت ضروری زبان انگلیسی خواندن است، نه تلفظ یا تمرین شنیدن و نوشتن. تا نتوانید متون انگلیسی را بخوانید، گام‌های بعدی شامل شنیدن، نوشتن و گفتن برایتان بلندپروازی به حساب می‌آید. بدین ترتیب ابتدا راز ۱ را ۹ ماه به کار بگیرید.
روزی نیم ساعت کافی است تا کتاب داستان بخوانید و لذت ببرید و لغات را افزایش دهید. بعد از این مدت می‌بینید که به راحتی می‌توانید مقالات تخصصی رشته خودتان را هم با کمی کمک گرفتن از فرهنگ واژگان بخوانید که ما Google Translate را بیشتر برای شروع توصیه می‌کنیم. پس از این مدت می‌توانید به سراغ مراحل بعدی بروید.
در سال‌های اخیر سایت‌های مترجم و آموزش زبان بسیاری فعال شده است که به شما می‌تواند در کاربرد دقیق جملات و معنای مرتبط آن در زبان مقصد به خوبی کمک کند. با یک جستجوی ساده به ده‌ها سایت داخلی و خارجی در این زمینه خواهید رسید.
گام سوم) موسیقی و فیلم را بگذارید برای بعد
بسیاری از دانشجویان به بهانه یادگیری زبان انگلیسی موسیقی گوش می‌کنند. این کار از این جهت به خصوص در ابتدای کار تاثیر مثبتی ندارد که اگر دقت کنید هر خواننده با لهجه خاص خودش انگلیسی را تلفظ می‌کند و نیز به ضرورت آهنگسازی ترانه، واژگان را به شکل‌های غیراستانداردی تلفظ می‌کند. همچنین گاهی اوقات فحش‌هایی می‌دهند که نباید یاد بگیرید و لازم نیست بگید، خانواده اینجا نشسته! در واقع گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم با زیرنویس برای تقویت زبان چندان موثر نیست. مگر این که دوره آموزش زبان صوتی داشته باشید که آن را هم قبل از تکمیل دوره ۹ ماهه اول یادگیری واژگان چندان توصیه نمی‌کنیم. پس به این خیال نباشید که فیلم ببینید و با مطابقت زیرنویس با گفته‌ها چیزی یاد بگیرید. این کار را بعدا می‌توانید انجام دهید. فعلا عجله نکنید.
به عنوان یک نکته‌ی تکمیلی اگر شخصیت فیلم با لهجه‌ی آمریکایی یا انگلیسی اصیل صحبت کند نوع تلفظ واقعا متفاوت خواهد بود. پس در ابتدا خودتان را در این چاله نیندازید و بروید همان کتاب را بخوانید.
گام چهارم) حالا کم‌کم مقالات تخصصی بخوانید
بعد از این که کمی دستتان در زبان عمومی گرم شد، شروع کنید مطالب تخصصی بخوانید. بهترین گزینه هم مقالاتی است که در زمینه رشته تحصیلی و تخصص خودتان باشد. بدین طریق به سرعت متوجه می‌شوید که قادرید مقاله ترجمه کنید و یک کار پاره‌وقت دانشجویی دست و پا کنید و به جای پول دادن به موسسات زبان خودتان درآمدزایی کنید.
بدین ترتیب به سرعت وارد حوزه تخصصی زبان می‌شوید و ضمن این که یک سر و گردن از سایر دانشجویان بالاتر قرار می‌گیرید، می‌توانید کتب درسی را هم به زبان اصلی بخوانید که تمایز شدیدی بین شما و دیگران ایجاد می‌کند. زیرا بسیاری از منابع درسی امروزی ترجمه آثار قدیمی هستند و دانشجویی که بتواند منابع اصلی را بخواند بسیار به‌روزتر خواهد بود.
همچنین می‌توانید از جستجوهای اینترنتی با لذت بیشتری بهره بگیرید زیرا حالا می‌دانید چه باید بنویسید. بدین شکل در واقع دارید تدریجا مراحل مهارت نگارش را هم طی می‌کنید. شاید باور نکنید اما در همین حد برای این که در بسیاری از مصاحبه‌های شغلی بگویید به حد کافی به انگلیسی تسلط دارم، کاملا آماده هستید.
گام پنجم) فیلم فقط با زیرنویس
حالا وقت آن است که تدریجا مهارت‌های جدیدتری را تجربه کنید. در این مرحله ضمن ادامه دادن مطالعه مقالات تخصصی و کتب درسی، فیلم با زیرنویس ببینید. زیرنویس کمک می‌کند که تلفظ‌ها را با واژگانی که می‌شناختید هماهنگ کنید. این مرحله به سادگی رخ می‌دهد و شما به سادگی می‌توانید پس از گذراندن مدتی زمان، استفاده از زیرنویس را هم کنار بگذارید. حالا شما در مهارت شنیدن نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته‌اید.
همچنین می‌توانید به موسیقی هم گوش دهید. البته به شرط این که متن اصلی شعر را نیز دانلود کنید تا بتوانید چیزی که فکر می‌کنید شنیدید را با چیزی که واقعا گفته شده مقایسه کنید.
کمی که پیشرفت کردید می‌توانید فیلم‌های فارسی را با زیرنویس انگلیسی ببینید که تجربه جالب‌تر و متفاوتی برای پیشرفت زبان شما است.
گام ششم) گفتگو راه آخر است
حالا کافی است تلاش کنید تا با کسی مکالمه داشته باشید. این مکالمه می‌تواند به صورت چت با دیگران یا مکالمه رو در رو باشد. راز مهم این بخش این است که طرف مقابل شما حتما کسی باشد که زبان مادری انگلیسی دارد. انجام این تمرین با سایر دوستانتان چندان نتیجه جالبی ندارد زیرا مهارت‌های شما کامل نیست و نمی‌توانید از یکدیگر مطلب خوبی یاد بگیرید. اما اگر یک حرفه‌ای را در تیم داشته باشید و او حوصله‌ی کافی به خرج دهد، می‌توان کاری کرد.
یک پیشنهاد متفاوت در این زمینه عضویت در سایت‌های Coach Surfing است. این سایت‌ها شما را با توریست‌هایی که به ایران می‌آیند آشنا می‌کنند. هم می‌توانید زبان بیشتری یاد بگیرید، هم فرهنگ خارجی را بهتر بشناسید و کمی که رشد کردید، پول هم در بیاورید. هم فال و هم تماشا!
گام هفتم) یک لاک‌پشت منظم باشید
برای آموختن زبان لازم است زمان کافی اختصاص دهید و به طور منظم روزانه تلاش خود را ادامه دهید. زبان مهارتی تسلطی است و لازم است بتوانید آنچه را آموختید به طور کامل تکرار کنید. در نتیجه عجله نداشته باشید و به خودتان زمان کافی بدهید. یادتان هست گفتیم اگر شش ماه خارج زندگی کنید، زبان شما کلی پیشرفت می‌کند؟ خب برعکسش هم درست است. اگر شش ماه زبان مادری خود را هم حرف نزنید در آن به لکنت می‌افتید و به تدریج آن را فراموش می‌کنید. پس نظم در یادگیری زبان یک اصل اساسی است.
یکی از دانشجویان در مصاحبه به من گفت که مدرک زبان گرفته ولی سه سال است کنار گذاشته و حالا دیگر چیزی یادش نمی‌آید. زبان کاملا فرار است و حفظ پیوستگی در کار با آن ضروری است.
به طور نرمال اگر ۲ سال با این برنامه طی کنید پیشرفت حیرت‌انگیزی در آموزش زبان خواهید داشت. ضمن آن که تقریبا رایگان تمام می‌شود و لازم نیست هی بروید کلاس و برگردید و تکلیف بنویسید و تست بدهید و اذیت بشوید.
موفق باشید!
سابقه ویرایش:
بازنویسی سوم: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰
بازنویسی دوم: ۱۳ اسفند ۱۳۹۸
نگارش اولیه: ۲۳ فروردین ۱۳۹۶
محصول مرتبط:
آموزش مجازی زبان انگلیسی با تکنیک داستان‌پردازی
