کرونا و بی‌برنامگی کلیدواژه‌های این روزهای کشور هستند. این مقاله در اسفند ۱۳۹۸ نوشته شد ولی با به درازا کشیدن بحران کرونا در اسفند ۱۳۹۹ مطالب را به‌روزرسانی کردیم
از اسفند ۱۳۹۸ هشدار بحران جدی کرونا کشور را فرا گرفت و احتیاط‌های پزشکی افزایش یافتند. صدا و سیما مرتب پیام‌های هشدار پخش می‌کرد که تا به حال ادامه داشته است. هنوز هم بحث واکسن به جایی نرسیده است.
مشکل اینجاست که در اثر این بحران ویروسی، مسئولین به ناچار دانشگاه‌ها را هم تعطیل کرده‌اند و کلاس‌ها و امتحانات مجازی شده است. در نتیجه دانشجویان هم بی‌برنامه و بی‌انگیزه شده و بسیاری از آن‌ها (که قطعا همه را شامل نمی‌شود) روزهای یکنواخت و کسل‌کننده‌ای را می‌گذرانند.
چرا بی‌برنامه؟
در حقیقت نمی‌توان پذیرفت که دانشجو بی‌برنامه باشد و موفقیت کسب کند. مگر این که عادت کرده باشد تنها بر اساس برنامه‌های تحمیلی فعالیت کند. یعنی اگر برنامه کلاسی به هم بریزد (مثل همین روزها) او هم بی‌برنامه می‌شود. زیرا هدف و برنامه شخصی را دنبال نمی‌کند. اگر این طوری زندگی کنید، همیشه وابسته به شرایط جامعه خواهید بود. شخصیتی که هر روز که برنامه‌های خارجی به هم بریزد او هم دچار سرگشتگی خواهد شد. معمولا افرادی که هوش هیجانی پایینی دارند دراین زمینه بیشتر به مشکل می‌خورند، زیرا قدرت مطابقت یافتن با شرایط جدید را ندارند.
یک راه‌حل ساده برای تعطیلات
برای داشتن برنامه‌ریزی مناسب در تعطیلات لازم است کارهایی برای انجام دادن را برنامه‌ریزی کنید که مربوط به نظم همیشگی نیستند و به اصطلاح راحت یادتان نمی‌مانند و کنترل ذهنی آن‌ها مشکل است. برای مثال:
– فهرستی از کتاب‌هایی که باید بخوانید داشته باشید
– فهرستی از فیلم‌هایی که باید ببینید و مفید هستند داشته باشید
– فهرستی از کارهای جالبی که تا به حال انجام ندادید داشته باشید و امثال این موارد
اما اگر دقت کنید این موارد مربوط به ایام تعطیلات بوده و به شرطی مفید است که کارهای مفید عقب‌افتاده نداشته باشید. یعنی به یک موقعیت بدون برنامه الزامی رسیده باشید که باید زمان را مفید استفاده کنید. پس لازم است یک دفتر برنامه‌های غیرفوری داشته باشید که پر باشد از کارهایی که دوست دارید انجام دهید، ولی جزو اهداف و اولویت‌های شما نیستند. با یک مراجعه ساده به چنین دفتری می‌توان یک کار انتخاب کرد و از بلاتکلیفی در آمد.
اهداف کلیدی و آینده
برای جلوگیری از بی‌برنامگی بدیهی است که باید برنامه داشته باشیم. اما نیازی نیست یک برنامه جامع و مفصل داشته باشیم که هر شرایطی را پیش‌بینی کرده باشد. در دنیای امروز وقایع با سرعت از راه می‌رسند و برنامه‌ریزی مفصل در بسیاری موارد به سرعت نقش بر آب می‌شود و مفید نیست.
در واقع زیاد برنامه‌ریزی کردن به راحتی به ضد خودش تبدیل می‌شود و زندگی را سخت‌تر می‌کند. این نکته مهمی است که بسیاری از دانشجویان متوجه آن نیستند و با غرق شدن در یادداشت‌ها و جدول‌های برنامه‌ریزی عملا سردرگم و بلاتکلیف هستند.
راهکار قبلی در موارد معدودی قابل استفاده است. یعنی وقتی که کارها روی روال خودش هستند و حالا یک قسمت از برنامه به هم ریخته است. اما در مواردی مثل تعطیلات ناشی از کرونا که به طور گسترده برنامه‌ها در سطح اجتماع به هم می‌ریزد، نمی‌توان همواره به سراغ کتاب و فیلم و آرزوها و کارهای تفننی رفت. در واقع لازم است هدف خود را در زندگی مشخص کنیم و برای رسیدن به آن پلکانی عملیاتی ترسیم کنیم.
یکی از زیرساخت‌های داشتن چنین برنامه‌ای، شناخت از خود است. اگر خود را نشناسیم، نمی‌توانیم توانمندی‌های خود را شناسایی کنیم و در نتیجه اگر هم اهدافی را مد نظر قرار دهیم، احتمال منطبق نبودن آن‌ها با توانمندی‌های واقعی و روحیه و شخصیت ما بسیار زیاد است. زیرا اهداف بسیاری در زندگی امروزی ما مطرح هستند که انگیزه بسیاری از افراد برای دنبال کردن آن‌ها رسیدن به پول یا شهرت است. کمترین بی‌توجهی به ساختارهای شخصیتی و استعدادهای ذاتی می‌تواند شما را در مسیر اهداف نادرستی قرار دهد.
نکته کلیدی که در این مقاله باید بیاموزیم این است که بی‌برنامگی در صورتی پیش می‌آید که فاقد برنامه‌های منعطف قبلی باشیم و امکان تطبیق با شرایط نداشته باشیم. در صورتی که با شناخت از خود، برنامه‌ریزی کرده باشیم، در صورت برروز بحران‌های جدید مثل کرونا، قادر هستیم با تغییراتی مناسب باز هم در مسیر اهداف خود حرکت کنیم.
یک راهکار مهم
برای داشتن یک برنامه کاربردی، تنها موارد مهم و ضروری را به شرطی یادداشت کنید که جزء روتین روزانه نشده باشند. بدین ترتیب یک برنامه ساده و خلاصه خواهید داشت که با یک نگاه قابل یادآوری است. اگر از ابزارهایی مثل google keep استفاده کنید می‌توانید به سادگی این برنامه خلاصه را همراه داشته باشید.
در این زمینه آواچه هفتاد و پنجم از سری آواچه‌های پارک گردی را همینجا بشنوید:
