۲۲ مرداد یا ۱۳ آگوست، روز جهانی چپدستها است. به همین مناسبت نکاتی از این آدمهای خاص جمعآوری کردهام که امیدوارم بپسندید.
چرا چپدست میشویم؟
هنوز علت چپدست بودن بعضی از افراد که حدود ۱۳ درصد جامعه هستند، مشخص نشده است. برخی متخصصین به یک ژن خاص برای چپدست شدن افراد مشکوک هستند و تحقیق در این زمینه ادامه دارد. اما تحقیقات نشان میدهد پسرها ۲۳ درصد بیشتر از دخترها احتمال چپدست بودن دارند. همچنین چپدست بودن والدین، احتمال چپدست شدن فرزندان را بالا میبرد.
یکی از نکاتی که متخصصین به آن اشاره دارند، سیمکشی خاص مغز انسان است. در واقع مطالعات نشان میدهند که نیمکرهٔ چپ، سمت راست بدن و نیمکرهٔ راست، سمت چپ بدن را کنترل میکند. ولی این همهٔ واقعیت نیست.
شبههٔ نیمکرههای چپ و راست مغز
یکی دیگر از نظریههای جذاب دنیای مغز، این است که نیمکرهٔ سمت راست، بیشتر بیان احساسات، آگاهی فضایی، هنر و موسیقی، خلاقیت، تفکر کلینگر و تخیل را پشتیبانی میکند. در حالی که نیمکرهٔ سمت چپ، بیشتر به نوشتن، زبان، مهارتهای علمی، سخنرانی کردن، ریاضی، منطق، تفکر خطی و فهرستها میپردازد. ولی این نظریه در سال ۲۰۱۷ میلادی رد شد و اعتبار علمی جدی ندارد. بررسیهای مغزشناسی نشان میدهد که مغز انسان پیچیدهتر از اینها عمل میکند و هر دو نیمکره در اعمال مختلف همکاری و دخالت دارند و نمیتوان یک دسته از فعالیتها را به تنها یک نیمکره نسبت داد.
مهارتهای خاص چپدستها
از آنجا که با فعالتر بودن نیمکرهٔ راست مغز، فرد چپدست میشود، خصوصیات نیمکرهٔ راست مغز در چپدستها بیشتر مشاهده میشود. چپدستها معمولا در خلاقیت و تفکر فضایی مهارت بهتری دارند. مشاغلی که بیشتر از معمول توسط چپدستها اشغال میشوند عبارتند از: هنر و موسیقی، و رسانهها به طور کلی. معمولا چپدستها در درک و تفکر سه بعدی بهتر هستند و در نتیجه درصد بالاتری از معماران را تشکیل میدهند. آنها معمولا در ورزشهای توپی و فعالیتهای نیازمند مطابقت دست و چشم، عملکرد بهتری دارند.
مطالعات نشان میدهند که مردان چپدست، تفکر خارج از جعبهٔ بهتری دارند و در مواجهه با موقعیتهای جدید بهتر عمل میکنند.
بنا به اعلام مرکز آموزش رانندگی انگلستان، چپدستها رانندگان بهتری هستند و ۱۰ درصد احتمال بیشتری دارد که در اولین آزمون رانندگی، گواهینامهٔ خود را بگیرند.
در یک آمار اقتصادی در ایالات متحدهٔ آمریکا مشخص شد افراد چپدست در مجموع ۱۵ درصد بیشتر از افراد راستدست، درآمد دارند.
معضلات چپدست بودن
در گذشته تلاش میشد با چپدست بودن مبارزه شود و بچههای چپدست را وادار میکردند تا از دست راست برای نوشتن استفاده کنند. تلاشی بیهوده که به رنج و ناراحتی این کودکان منجر میشد.
امروزه نیز به طور پیشفرض ابزارها و چیزهایی که میبینیم برای افراد راستدست طراحی شده است. همهچیز مثل قاشق و چنگال نیست که به راحتی بتوان جایش را عوض کرد. آشناترین مشکل در این زمینه، صندلیهای دستهدار هستند که برای آزمونها استفاده میشوند. آنها یک دردسر جدی برای یک چپدست هستند.
زبانهایی که مانند انگلیسی از چپ به راست نوشته میشوند نیز برای چپدستها مشکلاتی از قبیل لغزندگی خط و مسدودیت دید از خط نوشته شده را به همراه دارند.
ابزارهای زیادی مثل گوشیهای تلفن همراه، صفحه کلید کامپیوتر و غیره منحصرا برای راستدستها طراحی شدهاند.
دیگر مشکلی که افراد چپدست دارند، رفتارهای اجتماعی است. از تعاملات ساده مثل دست دادن با دست راست گرفته تا در آغوش کشیدن دیگران و باز و بسته کردن قفلها و موارد بسیاری که به طور پیشفرض بر اساس راستدست بودن عملیاتی میشوند، برای آنها چالشهای ریز و درشتی ایجاد میکنند. حتی ورق زدن کتاب که کاری ساده به نظر میرسد، برای آنها متفاوت است. اما معمولا یک چپدست به این گونه موارد در طی زمان عادت میکند و با آنها مشکل خاصی ندارد.
پسر من هم چپدست است. او از ابتدا به توصیهٔ من تلاش کرد در هنگام کار با کامپیوتر، موس را با دست راستش بگیرد و الان به راحتی با کامپیوتر کار میکند یا گیم بازی میکند. توصیهای که از آن خوشحالم. یادم میآید که یکی از دوستانم در دانشگاه به خاطر چپدست بودن همیشه در کار با موس مشکل داشت. او بنا به عادت معمول چپدستها خودش را با همین روش عادت داده بود و هر بار که قرار بود با موس کار کند باید تنظیمات موس را به چپدست تغییر میداد.
چپپا بودن
مطالعات نشان میدهند که ۶۰ درصد از افراد چپدست، در استفاده از پای چپ نیز بهتر هستند. ولی در مقابل تنها ۳ درصد از کسانی که راستدست هستند، در استفاده از پای چپ مهارت دارند. (منبع).
امکان تغییر
یک چپدست میتواند با تمرین به درستی کارهای افراد راستدست را انجام دهد. در واقع ترجیح اولیهای که در کودکی به دشواری قابل تغییر به نظر میرسد، عملا چندان غیرقابلتغییر نیست و تنها تمرین بیشتر مشکل را حل میکند. در واقع افراد راستدست نیز میتوانند با تمرین، کارهای افراد چپدست را مثل نوشتن با دست چپ انجام دهند.
البته افرادی نیز در طول تاریخ بودهاند که با هر دو دست، به خوبی کار میکردهاند. در تاریخ میتوان به طاهر ذوالیمینین اشاره کرد که میتوانست با هر دو دست خود با شمشیر بجنگد.
یک اشتباه فرهنگی
در بسیاری از فرهنگها چپ نمادی از بدی و راست نمادی از خوبی است. از این رو، واژهٔ چپدست نیز در این کشورها معنای بدی دارد. برای مثال به این فهرست توجه کنید:
چپدستهای مشهور
چپدستهای مشهور در رشتههای متنوعی حضور دارند. از روسای جمهور تا هنرمندان مشهور و دانشمندان رشتههای مختلف تا ورزشکاران رشتههای گوناگون. در ادامه فهرستی خلاصه از برخی از مشهورترین چپدستهای دنیا را ببینید:
- روسای جمهور: اوباما، ریگان، جرج بوش، بیل کلینتون
- کارآفرینان: بیل گیتس
- نقاشان: لئوناردو داوینچی
- بازیگران: ، چارلی چاپلین، رابرت دنیرو، مورگان فریمن، نیکول کیدمن، مارلین مونروئه، جولیا روبرتز، آنجلینا جولی
- مجریان: اپرا وینفری
- نویسندگان: فرانتز کافکا، مارک تواین، هلن کلر
- خوانندهها: سلن دیون، باب دیلن
- فضانوردان: نیل آرمسترانگ
- ورزشکاران: پله
فهرستهایی که از افراد مشهور چپدست منتشر شده بیش از ۱۰۰۰ نفر را شامل میشود.
سایت روز چپدستها
بله تقریبا برای هر چیزی در دنیا یکی میرود سایت میزند. سایت روز چپدستها هم به آدرس https://www.lefthandersday.com در اینترنت در دسترس شماست.
سابقه نگارش این مطلب
ویرایش اول: ۱۴۰۲/۰۶/۱۹ اصلاح نظریه نیمکرههای مغز
نگارش اولیه: ۱۴۰۲/۰۵/۲۲